29 Ekim neden bayram olarak kutlanıyor?

Tüm Türkiye’nin Cumhuriyet Bayramı kutlu olsun!.. 29 Ekim neden bayram olarak kutlanıyor?

Cumhuriyet Bayramı, Büyük Millet Meclisi’nin 29 Ekim 1923 tarihinde yönetim şekli olarak cumhuriyeti benimsemesiyle birlikte, her sene kutlanan bir gün haline gelmiştir. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ve Türkiye Cumhuriyeti, her yıl 29 Ekim’i milli bir bayram olarak kutlar.

Cumhuriyet Bayramı, 28 Ekim günü yarım gün, 29 Ekim günü ise tam gün resmî tatildir. 29 Ekim’de stadyumlarda şenlikler ve törenler yapılır. Akşamları ise geleneksel olarak düzenlenen fener alayı ise, bayram kutlanır.

Cumhuriyet nasıl ilan edildi?

Mustafa Kemal Atatürk, 19 Mayıs 1919’da Osmanlı hükümeti tarafından Samsun’a gönderildi. Gönderilme amacı, bölgede düzeni sağlamasıydı. Atatürk, Türkiye’nin birçok ilinde kongreler düzenleyerek, egemenliğin kayıtsız şartsız millete ait olduğunu belirtmiştir.

Ülkenin dört bir yanından gelen gelen ulus temsilcileri 23 Nisan 1920’de Ankara’da Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde (TBMM) toplanmış ve Mustafa Kemal Atatürk’ü ‘Meclis Başkanı’ olarak seçmiştir. Atatürk’ün önderliğinde TBMM, Türk Kurtuluş Savaşı’nı başlatmıştır. Halk ve düzenli ordular düşman kuvvetlerine karşı savaşmıştır. Kurtuluş Savaşı’nın ardından düşmana karşı zafer kazanılmasının ardından TBMM 1 Kasım 1922’de saltanatı kaldırmıştır.

11 Ağustos tarihinde ikinci dönem Büyük Millet Meclisi, ilk toplantısını yapmıştır. 13 Ekim tarihinde Ankara ili başkent ilan edilmiştir. Bu dönemde Mustafa Kemal Paşa, egemenliğin ulusa dayandığı bir sistem olan cumhuriyet yönetimi için hazırlıklara başladı. 28 Ekim akşamı yakın arkadaşlarını Çankaya’da toplayan Atatürk, “Yarın cumhuriyeti ilan edeceğiz” demiştir. Ayn gece İsmet İnönü ile birlikte, 1921 Anayasası’nın bazı maddelerini değiştirmiştir. Yeni anasayaya ” Türkiye Devleti’nin hükümet şekli cumhuriyettir” hükmü eklenmiştir. Ertesi gün cumhuriyet ilan edildi ve Atatürk, kurulan Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk cumhurbaşkanı oldu.

Atatürk’ün de birçok konuşmasında vurguladığı gibi, cumhuriyetle yönetilen hükümetlerde egemenlik kayıtsız şartsız milletindir. Halk, kendini temsil etmesi için milletvekillerini yetkilendirir. Bunu oy (rey) vererek gerçekleştirir. Cumhuriyet sisteminde seçme ve seçilme, bir vatandaşlık hakkıdır. Kanunlar, milletvekilleri tarafından yapılır.

29 Ekim Cumhuriyet Bayramı nasıl tatil ilan edildi?

1925 yılının Şubat ayında, Dışişleri Bakanlığı tarafından düzenlenen bir kanun teklifinde 29 Ekim’in bayram olması önerilmiştir. Anayasa Komisyonu tarafından incelenen bu teklif, 18 Nisan’da karara bağlanmış ve 19 Nisan’da tatil olarak kabul edilmiştir. 1925 yılından itibaren her 29 Ekim, ülke içinde ve dış temsilciliklerimizde bayram olarak kutlanmaya başlamıştır.

Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin kurucusu olan Mustafa Kemal Atatürk, Cumhuriyet Bayramı’nın onuncu yılı anısına 29 Ekim 1933’te yapılan kutlamalarda Cumhuriyet Bayramının önemi konusunda verdiği 10. Yıl Nutku’nda bu bayramın en büyük bayram olduğunu söylemiştir.

Cumhuriyetten önce yönetim nasıldı?

Osmanlı Devleti, varlığını sürdürdüğü 624 yıl içinde 36 farklı padişah tarafından yönetilmiştir. Padişah, kral, hakan, imparator, sultan, şah gibi tek kişinin yönetimde söz sahibi olduğu yönetim sistemlerine “mutlakiyet” ismi verilmiştir. Mutlakiyet sisteminde, egemenlik tek bir kişiye aittir. Halkın yönetimde söz hakkı yoktur.

1876 ve 1908 yıllarında Osmanlı’da meşrutiyet ilan edilmiştir. Bu yönetim biçiminde ise meclis vardır. Ancak bu meclis, ülkeyi yöneten kişiye yardımcı olmak amaçlı olarak kurulur. Yasa tasarısını meclis hazırlar fakat son karar yöneticiye aittir.

Cumhuriyetimizin 10. yılında 10. Yıl Marşı beslenmiştir. Faruk Nafiz Çamlıbel ve Behçet Kemal Çağlar tarafından yazılan 10. Yıl Marşı, Cemal Reşit Rey tarafından bestelenmiştir. Bu beste, Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunun onuncu yıl kutlamaları için düzenlenen yarışmada birinci olmuştur.

10. Yıl Marşı…