Ayran nasıl bir içecektir?

Yoğurdun içine su katılarak elde edilen bir içecek olan ayranın faydaları nelerdir? Türklerin geleneksel içeceği olan ayran dünyada yeteri kadar bilinmekte midir?

Türk mutfağına ait bir içecek olan ayran yoğurdun içine su katılarak elde edilmektedir. Genellikle bir ölçü yoğurda bir buçuk ölçü su karıştırılarak yapılan ayranının daha lezzetli olması için içine tuz da eklenir.

MS 552-745 yılları arasında hüküm süren Göktürkler tarafından ekşiyen yoğurdun ekşiliğini azaltmak için üzerine su eklemesiyle ayran ortaya çıkmıştır.  Ayran kelimesi, tarihte ilk defa Türkçenin bilinen en eski sözlüğü olan Dîvânü Lugati’t-Türk içinde “sütten elde edilen bir içecek” olarak  tanımlanmıştır.

Ayranı en çok tüketen yer Türkiye’dir. Türkiye dışında Balkan ve Asya ülkelerinde de yapılmakta ve tüketilmektedir. Ayran ülkemizde çeşitleri açısından farklılık göstermektedir. Balıkesir’in ilçesi Susurluk yöresinde ayran, elektrikli motorla kazandan çekilir ve bir boru aracılığıyla  hızlı bir şekilde yukardan tekrar kazana boşaltılır. Bu devridaim sürecinde ayranın yağı ayran üzerinde köpük oluşturur. Bu ayranı Susurluk ayranı olarak bilinir. Türkiye’nin bazı doğu kesimlerinde ise karıştırma yöntemi ile bol köpüklü yayık ayranı elde edilir. Bu ayran çok lezzetli olur.

Ayranın faydaları nelerdir?

Yaz aylarının gelmesiyle hissedilmeye başlanan sıcaklarla yaşanan su kaybının vücudumuza olan olumsuz etkisini azaltmak etmek için her gün bir bardak ayran içilmesi gerekmektedir. Sıcak yaz günlerinde vücudun sıvı dengesinin koruması ve ter yoluyla kaybedilen su ve mineralin yerine konması açısından ayranın önemi büyüktür. Yaz aylarında sıcak havada kalan insanların vücutlarında biriken ve dışarı atılamayan ısıdan kaynaklanan bir rahatsızlık ortaya çıkmaktadır. Artan nefes sıkışması sıkışması, baş ağrısı, tansiyon düşmesi gibi belirtilerle ortaya çıkan ve termal stres adı varilen bu sorunun çözümü için ayranı önerilmektedir.

Ayran ve depresyon ilişkisi…

Türk mutfağının en eski ve en yaygın içeceği olan ayran içinde barındırdığı kalsiyum, potasyum ve protein dışında A, A, B12, D, B2 ve B6 vitaminleri açısından çok önemlidir. B12 vitamini eksikliğinin de insanlarda depresyona neden olduğu bilinmektedir.  Bu nedenle ayran içerdiği nedeniyle depresyonla başa çıkmakta yardımcı olmaktadır. Ayran, özellikle içeriğinde bulunun yoğurt bakterileri sayesinde, çok önemli bir içecektir. Sindirim sistemindeki olumsuzlukların giderilmesinde de tedavi edici etkisi vardır. Ayran elektrolit yönünden oldukça zengin bir içecektir. Elektrolitler sayesinde bağırsak florası dengelenerek düzenlenir.

Sağlık açısından çok faydalı olan; içimi leziz, ferahlatıcı etkisi bulunan ayranın hiçbir yan etkisi bulunmamaktadır.