Behçet hastalığı nedir?

İsmini Türk doktor Hulusi Behçet’den alan hastalığın belirtileri nelerdir? Tedavisi nasıl yapılır?

Behçet hastalığı, ilk kez 1937 yılında Türk doktor Hulusi Behçet tarafından tanımlanmıştır.

Akdeniz’den Uzakdoğu’ya kadar geniş bir coğrafyada görülür. Genellikle İpek Yolu üzerindeki ülkelerde yayılım gösterdiği için “İpek Yolu hastalığı” olarak da adlandırılmaktadır.

Ülkemizde görülme sıklığı 100 bin erişkinde 20 ile 421 arasındadır.

Behçet hastalığı hem kadınlarda hem erkeklerde görülmekle birlikte genç erkek hastalarda daha sık görülür.

Hastalıkta tanı en çok 20 ile 40 yaş arasında konur. Nadir olarak çocuklarda ve ileri yaştakilerde de Behçet hastalığı gelişebilir.

Nedeni tam olarak bilinmeyen Behçet hastalığında genetik ve çevresel faktörlerin etkili olduğu düşünülmektedir. Bazı genleri taşımanın bu hastalığa eğilimi arttırdığı sanılmaktadır.

Behçet hastalığı, bulaşıcı değildir.

Behçet, bağışıklık sistemini ilgilendiren bir hastalıktır.

 

Behçet hastalığının belirtileri nelerdir?

Behçet hastalığının belirtileri herkeste aynı görülmez. Şiddet ve belirtiler kişiden kişiye değişebilir.

Müzmin ve kesin tedavisi olmayan Behçet hastalığı, vücudun çeşitli yerlerinde iltihaplanma şeklinde kendini belli eder.

Vücudun hemen her yerini etkileyebilen bu hastalık nedeniyle özellikle ağız ve kasık bölgelerinde “aft” ismi verilen yaralar çıkar.

Hastalık sebebiyle eklemlerde, göz, beyin, kalp damarlarında iltihap görülür. Gözlerde kanlanma ve bulanık görme yaşanır. Tek gözü veya her iki gözü etkileyebilir.

Bazı hastalarda, deride yaralar oluşur. Bu yaraların bacaklarda olanları daha koyudur.

Diz, ayak ve el bileğinde ve dirsekte şişlik görülür.

 

Behçet hastalığı tanısı nasıl konur?

Behçet hastalığının tanısını koymak için en çok belirtilere ve hastanın şikayetlerine bakılır. Diğer hastalık ihtimallerini ortadan kaldırmak için kan testleri yapılır.

Bazı durumlarda “paterji” testi uygulanır. Bu test, vücutta iltihaplanma olup olmadığının anlaşılmasına yardımcı olur. Test, kol derisine steril bir iğne batırılarak uygulanır. Deride iğnenin girip çıktığı bölgede 24-48 saat içinde kızarık bir kabarıklık veya iltihaplı bir sivilcenin gelişmesi testin pozitif olduğunu gösterir.

 

Behçet hastalığının tedavisi nasıl yapılır?

Ne yazık ki, Behçet hastalığının tam bir tedavisi henüz yoktur. Yapılan tedaviler daha çok hastaların şikayetlerini azaltmaya yöneliktir.

Tedavi sırasında iltihabın azaltılmasına yönelik ilaçlar kullanılır.

Behçet hastalığının tedavisinde ilacın yanı sıra fizik tedavi, rehabilitasyon, psikolojik önlemler ve cerrahi tedavi de uygulanır.

(Fotoğraf: Hulusi Behçet anısına bastırılan anı pulu)

 

Hulusi Behçet kimdir?

20 Şubat 1889’da dünyaya gelen Hulusi Behçet, 1937 yılında bir kan damarı hastalığı olan ve bugün kendi adıyla anılan Behçet hastalığını tarif eden ilk bilim insanı olmuştur.

Annesini erken yaşta kaybeden Behçet, babasının işleri dolayısıyla bulunduğu Şam’da ilkokula gitmiştir.

Fransızca, Almanca ve Latince öğrenen Behçet, Gülhane Askerî Tıp Akademisi tıp eğitimi almıştır.

Birinci Dünya Savaşı yıllarında Edirne’deki askerî hastanede çalışmıştır. Savaştan sonra önce Budapeşte’ye sonra da Berlin’e gitmiştir. Türkiye’ye dönünce Hasköy Hastane’sinde başhekim olmuş, sonra Vakıf Gureba Hastanesi’ne geçmiştir.

Behçet, 8 Mart 1948’de İstanbul’da hayatını kaybetmiştir.