Besin Piramidi Hakkında Bilmeniz Gerekenler: Besin Piramidi Nedir, Özellikleri Nelerdir?

Besinlerin piramit içinde gösterilmesinin amacı sağlıklı beslenme mevzusunda bilgilendirilmelidir. Bu doğrultuda gıda piramidi besin gruplarının dengesi ve önemini bayağı bir halde öğrenmeyi sağlıyor. Besin zinciri piramidi, doğadaki dengeyi en sade ve bir o kadar da öğretici bir şekilde anlatmaktadır.

Besin Piramidi Nedir?

Besin piramidi hakkında bilgi vermek gerekirse, en kısa şekilde doğadaki denge olarak anlatmak mümkündür. Gıda piramidi denilen olgu, dünyanın her yerinde değişim gösterebilmesinin yanında bireylerin her birinin rutin olarak alması gereksinim duyulan besin değerlerinin üzerine kurulmuş bir düzendir. Ülkelerin coğrafi ve beşeri koşullarına bakılırsa birbirinden farklı besin piramidi örnekleri olabilir. Kendi ülkemize bakmış olduğumuzda beslenme piramidi oluşturulurken ”dört yapraklı yonca” adlı beslenme modelinin benimsendiği görülmektedir. Bu beslenme modeli Türkiye coğrafyası ve Türk insanoğlunun beslenme alışkanlıkları baz alınarak hazırlanmıştır. Bu model, özellikle de beslenme düzeni oluşturmada da oldukça etkili olmaktadır.

Besin Zinciri Piramidi Nasıl Yapılır?

Ekosistemde bulunan canlıların birbirini tüketmesi ile besin zinciri doğar. Üst katta bulunan canlılar alt kattakilerle beslenir. Enerji piramidinin ilk katında üreticiler (bitkiler) bulunur. Üreticilerden daha sonra birincil tüketiciler gelmektedirler. Önemli olan dört basamaklı piramidin yapılmasıdır. İlk olarak alt basamağa ot maketi ya da resmi yapıştırın. İkinci basamakta da inek ve koyun gibi ot ile beslenen hayvanlar yer almalıdır. Üçüncü basamak etçil hayvanlar, dördüncü basamağa da her zaman yırtıcı kuşlar yapıştırılmalıdır. Böylelikle en doğru şekilde besin piramidi resmi oluşturmak mümkün olmaktadır.

Besin Zinciri Piramidi Özellikleri

Besin zinciri ve besin piramidi, özel bir denge üzerine kurulmaktadır. Besin piramidin tabanında üreticiler yer alır. Üreticilerin biokütlesi çok fazladır. Çünkü tabanda geniş bir alanı oluşturur. – Üst basamaklara çıktıkça biokütle azalır. Besin piramidinde, aşağıdan yukarıya doğru her kattaki;

• Canlı sayısı azalır,
• Tür sayısı azalır,
• Gıda miktarı azalır,
• Enerji miktarı azalır,
• Tüketicilerin vücut büyüklüğü artar,

Canlı vücudunda biriken zehir miktarı artar. Yeryüzü sınırsız sayıda tüketiciyi besleyecek düzeyde besin potansiyeline haiz değildir. Bundan dolayı gıda zincirinin farklı düzeylerinde işlev gören organizmalar arasındaki organik dengenin korunması gerekir. Oysa insan türü, her 40 yılda 2 kat artmaktadır.

Besin Zinciri Piramidi Nedir?

Dünyadaki canlılar beslenmek için başka canlıyı yerken kendileri de başka canlılara yiyecek olmakta. İşte canlıların bu şekilde birbirlerine gıda olmalarının sıralanmasına besin Zinciri denir. Dünya’da her canlıyı yiyebilen başka canlılar vardır. Gıda zinciri; üretici, tüketici ve ayrıştırıcılardan doğar. Üreticiler gıda zincirinde ilk basamakta yer alır. Üreticiler kendi besinini üreten (fotosentez oluşturan) canlılardır. Ayrıştırıcılar besin zincirinin her basamağında vazife yaparlar. Son derece büyük bir öneme sahip olan ayrıştırıcılar, besin zincirinin olmazsa olmaz basamaklarından birisidir.

Madde ve enerji akışı üreticilerden tüketicilere doğrudur. Üreticilerde depolanan enerjinin bir kısmı gıda yöntemiyle birinci tüketicilere iletilirken, bir kısmı ısı şeklinde çevreye, bir kısmı da ayrıştırıcılara aktarılmaktadır. Buna bakılırsa, gıda zincirindeki besinin bir kısmı o basamaktaki canlılar tarafınca enerji kaynağı olarak kullanılırken bir kısmı da depolanmaktadır. Bundan dolayı üreticiden son olarak tüketiciye doğru gidildikçe, piramidin her basamağında enerjinin sadece % 10 u bir üst basamağa aktarılır. Sadece fert sayısı azalır. Üreticiden son tüketiciye doğru gidildikçe, biokütle azalır. Üreticiden son tüketiciye doğru gidildikçe, canlı dokularında DDT şeklinde kimyasal maddelerin birikimi artar. Bu şekilde besin zincirinde son derece önemli bir düzen olduğu da ortaya çıkmaktadır.