Beynin Bir Anda Donmasına Sebep Olan Şey Nedir?

Başlığı görünce şaşırmış olabilirsiniz. Öyle ya beynin donması da ne ola ki? Ama bu hissi muhakkak yaşamışsınızdır. Sözgelimi buz gibi soğuk bir içeceği içtikten sonra ya da dondurmadan kocaman bir ısırık aldığınızda beyninizdeki donma hissini yaşamışsınızdır. Adeta kıvrandıran kısa süreli ve çok keskin bir histen söz ediyoruz. Bir nevi bir baş ağrısı hissi. Ağrının ardından hissedilen şey ise soğuk hissidir. Ağrı bir-iki dakika sürdükten sonra kaybolur. Özellikle dondurma yerken çok sık hissedilen bir durum olan beyin donması, çok soğuk ve bol buzlu içeceklerden sonra da meydana gelir. Çünkü çok soğuk bir yiyecek veya içeceği hızlı şekilde tükettiğimizde baş bölgemizde sıcaklık düşer. Tam bu esnada alnımızda, şakaklarımızda ve başımızın üst kısmında hissettiğimiz dondurucu ağrı işte bu ağrıdır. Hatta dişlerimiz ve yemek borumuz bile donabilir.

Beynimiz en mükemmel ve bir o kadar da en karmaşık organımızdır. Vücudumuzdaki tüm tepkimeler ve sistemleri çalışması beynin lobları içindeki etkileşimler sonucu oluşur. Bu beyin lobları düşünme, bilgileri birleştirme, beş duyuyu etkin kullanma, hayal kurma ve tüm yeteneklerimizin bir nevi mutfağıdır. Fiziksel anlamda hissettiğimiz tüm ağrı ve acılar da beynin bölümleri içinde gerçekleşir.

Yapılan bir deneyde deneklerden 300 gram civarında buzu 10 dakika içinde tüketmeleri istenmiş. Onlar buzu kıtır kıtır yerken kısa süre içinde baş ağrısı hissetmişler. Hatta bazılarınınki dayanamayacakları şiddette olmuş. Peki ama bu ağrıya sebep olan şey nedir? Bazı bilim adamları bu ağrıya ağız ve boğazdaki soğuyan sinirlerin sebep olduğunu belirtiyor. Bazı uzmanlar ise soğuk yiyecek ve içeceklerin yanak ve şakak bölgesinden geçen trigeminal sinirleri uyardığını belirtiyor. Ya da bu ağrı ağız ve baş bölgesinde bulunan kan damarlarının soğuğa olan tepkisinden de kaynaklanıyor olabilir.

Bunun için bilimsel bir deney yapılmış. Katılımcılardan pipetle buzlu su içmeleri, damaklarına değdirmeleri ve bu arada beyinlerinde donma hissi oluşursa haber vermeleri istenmiş. Bu arada ultrason vasıtasıyla da deneklerin beyinlerindeki kan akışı da gözlemlenmiş. Baş ağrısı oluşmaya başladığında ön beyin arterlerinde ani bir genişleme ve beyne giden kan akışında hızlanma tespit etmişler. Arterlerin genişliği normale döndüğünde ise baş ağrısının da yok olduğu tespit edilmiş. Bu tepki sayesinde beynin gerekli olan ısıyı kaybetmesi önlenmiş oluyor. Bu arada ani kan akışı baştaki basıncı artırıyor ve bu da ağrıya sebep oluyor. Beyin donması her ne kadar saniyeler sürse de şok edici bir süreç olduğu kesin.

Buzlu ve çok soğuk yiyecek ve içecekleri ne kaçar çabuk tüketirsek ve damağa ne kadar çok temas ederlerse baş ağrısı riski de o kadar yüksek oluyor.  Bu sebeple soğuk ve buzlu yiyecek ve içecekler küçük yudumlar halinde tüketilmeli, pipet damağa doğru yönlendirilmemeli ve dondurma iri ısırıklar halinde değil de minik dil darbeleriyle tüketilmeli. Beynin yapısı her ne kadar karmaşık olsa da hemen hemen her tepkimenin sebebi araştırmalarla saptanmaktadır.

Peki beyin donması hissi yaşandığında ilk olarak ne yapılmalı? Dilinizi ağız içinde dolaştırın ve sıcak bir içecek yudumlayın.