Cengiz Aytmatov Hayatı, Eserleri, Edebi Kişiliği, Sözleri

Cengiz Aytmatov Cemile ve beyaz gemi gibi tüm dünyada bilinen pek çok kitabın yazarıdır. Kırgızistan doğumlu olan yazarın ünü yaşadığı ülkenin sınırlarını aşmıştır. Dünya çapında tanınan yazarın kitapları 150’den fazla dile çevrilmiştir. Eğitimini Veteriner Fakültesinde tamamlamıştır. Yazarlığın yanı sıra çevirmen, gazeteci ve politikacı kişiliği ile de bilinmektedir. Kitaplarında aşk, dostluk ve geçirmiş olduğu savaş döneminde yaşanan acıları ve kahramanlıkları ele almıştır.

Yazmış olduğu, Provesti Gori Stepey adlı öykü kitabı ile en genç yaşta Lenin Ödülü alan yazar ünvanı da almıştır. Eserlerinde Kırgızca ve Rusça dillerini kullanmıştır. Sahip olduğu üne rağmen gelenek ve göreneklerinden kopmamış ve bu yönünü eserlerine de yansıtmıştır.

Cengiz Aytmatov Hayatı

Cengiz Aytmatov 1928 yılında Kırgızistan’da doğmuştur. Talas eyaletinde bulunan Şekeş Köyü’nde hayatını sürdüren Cengiz Aytmatov daha sonra Veteriner Fakültesinde okumak için Bişkek’e gitmiştir. Yazarlığa 1952 yılında başlamış ve sonrasında Kırgız Pradası gazetesinde muhabirlik yapmıştır. Yazdığı Poveski Gori Stepey adlı öykü kitabı ile 1963 yılında Lenin Ödülü’nü alması ile adını tüm dünyaya duyurmuştur.

Yazar bu ödülü alan en genç kişi ünvanına da sahip olmuştur. Uluslararası bir üne sahip olması nedeni ile Kırgız Yazarlar Birliği Prezidyumu üyeliğine ve ardından 1962 yılında Kırgız sinematografi işçileri birliği birinci sekreterliğine getirilmiştir. 1968 yılında da Sovyet Devlet Edebiyat Ödülü’nü kazanmıştır. Oldukça hareketli bir yaşam sürdüren Cengiz Aytmatov hayatının son yıllarında politikaya atılmış ve Kızgızistan’ın Talas bölge Milletvekilliğini yapmıştır. Usta yazar Benelux Devletleri büyük elçiliği görevi ve ardından Diyalog Arasya dergisinin yayın kurulu üyeliğini de üstlenmiştir.

2008 yılında bir Rus televizyon kanalı için gittiği belgesel çekimleri sonrasında geçirdiği böbrek yetmezliği nedeni hayatını kaybetmiştir. Kırgızlar ölümünün ardından 2008 yılını Cengiz Aytmatov yılı olarak ilan etmişlerdir. .

Cengiz Aytmatov Eserleri

Cengiz Aytmatov yazdığı eserlerde milletinin efsane, destan, masal ve hikayelerini ele alarak bunları yeniden hatırlatmaya çalışmıştır. Onun eserlerinde Kırgız-Türk kültürü açıkça görülmektedir. Özüne bağlı bir yazar olması nedeni ile eserleri günümüzde bile en çok okunan kitaplar arasında bulunmaktadır. Merak edenler için aşağıda Cengiz Aytmatov kitapları listelenmiştir.

• Dağlar Devrildi- Ebedi Nişanlı
• Darağacı – Dişi kurdun Rüyaları
• Gün Olur Asra Bedel
• Fuji-Yama
• Beyaz Gemi
• Selvi Boylum Al Yazmalım
• Elveda, Gülsarı
• Dağlar ve Steplerden Masallar
• İlk Öğretmenim
• Cemile
• Yüzyüze
• Zorlu Geçit
• Toprak Ana
• Cengiz Han’a Küsen Bulut
• Çocukluğum
• Kızıl Elma
• Hiroşimalar Olmasın
• İlk Turnalar
• GülSarı
• Deniz Kıyısında Koşan Ala Köpek
• Sultan Murat
• Dişi Kurdun Rüyaları

Cengiz Aytmatov Edebi Kişiliği

Cengiz Aytmatov Beyaz Gemi, Cemile, Toprak Ana, Selvi Boylum Al Yazmalım gibi pek çok kitaba imza atmış bir yazardır. Eserlerinde yaşadığı kültürün izleri görülen yazar çoğunlukla sıradan insan tiplerini ele almıştır. Anlaşılır bir dille yazmış olduğu kitaplarından bazıları destansı bir özellik taşımaktadır. Yalın bir dil kullanması nedeni ile kitapları her yaştan okura hitap etmektedir. Kendi yaşantısını, gelenek ve göreneklerini eserlerine de aktarmıştır.

Tarihi romanlarında destanlar ve savaşın acı yanları açıkça göze çarpmaktadır. Bazı yapıtlarında masalsı bir dil kullanarak okuyucu farklı atmosferlere götüren bir anlatımı vardır. Özüne bağlı bir yazar olması ise onu çoğu yazardan ayıran en önemli özelliğidir. 1952 yılında başladığı yazarlık hayatında pek çok başarıya imza atmıştır.

Cengiz Aytmatov Sözleri

Yazarın kitaplarından alıntı yapılan sözler oldukça dikkat çekicidir. Bunlardan bazılarını örnek olarak paylaşmak istiyoruz.

• ” Bir insanı iftira ile lekelemek, karalamak meselesine gelince, bu dünyanın kendisi kadar eski bir usuldür.” ( Gün Olur Asra Bedel )
• ” Bu insanlar niye böyledir? Niçin bazıları çok iyi, bazıları çok kötü oluyor ? Niçin herkesin korktuğu, çekindiği insanlar var, bir de kimsenin korkutamadıkları. ” ( Beyaz Gemi )

• ” İyilik, yola düşen yoldan toplanan bir şey değildir. Tesadüfen ele geçen bir şey de değildir. İnsan iyiliği ancak başka bir insandan öğrenir. ” ( Toprak Ana )
• “Bir yıldız vardı: kenarları donmuş gibiydi, saçtığı ışıklar incecik buzullara benzerdi, karanlık gökten dünyaya şaşkınlıkla bakardı sanki. ” ( Cemile )
• ” Saygı başka, aşk sevgi gene başka. Eğer biri sever öbürü sevmezse, bu da hayat değil bence. ” ( Selvi Boylum Al Yazmalım )
• ” Çünkü, hayalden doğan umutlar, genelde zaman içinde kırılıp giderler, temelleri yoktur. Tıpkı köksüz bazı ağaçlar ve çiçekler gibi… Hayallerin trajik kaderi budur. Ama yine de hayalsiz yapamayız. İyiyi ve kötüyü tanıyacağımız yolda yürüyebilmek için hayaller gereklidir. ” ( Dişi Kurdun Rüyaları )