Coğrafi Keşifler Nedir? Coğrafi Keşiflerin Nedenleri ve Sonuçları Nelerdir?

15. Ve 16. Yüzyılda Avrupa’da ortaya çıkan dünyayı tanıma ve kaynaklardan daha çok yararlanmayı gayeleyen hareketlerin genel adına Coğrafi Keşifler denir. Avrupalılar, Haçlı Seferli esnasında tanıdıkları pusulayı geliştirerek denizlerde uzun yolcuklara çıktılar. Bunun yanı sıra dayanıklı gemilerin yapılması ve haritacılıkta gelişmelerin sağlanmasıyla yeni tecim yolları aramışlar ve Coğrafi Keşifleri gerçekleştirmişlerdir. Coğrafi keşifler kavram haritası, günümüzde bu keşiflerin anlaşılmasına da olanak tanımaktadır.

Coğrafi Keşifler Nelerdir?

Önceleri dini ve bilimsel gayelerle başlamış olan dünyaya yayılma hareketleri 15. Yüzyılın ikinci yarısında açık bir biçimde ekonomik gayelere yönelmiştir. Yeniçağ Avrupası’nda ticaretin gelişmesi paranın esası olan kıymetli madenlere ihtiyacı arttırmıştır. Doğudan başlamış olan tecim yolları yüzyıllarca Avrupa’nın çeşitli ihtiyaçlarını karşılamada can damarı olmuştur.

Coğrafi Keşifler Nedenleri

• Avrupa’da coğrafi bilgilerin artması Türklerin 1453’te İstanbul’u almalarıyla kara ticaretinin kesintiye uğraması, gene Türklerin Karadeniz ve Kırım’ı elde ederek Cenevizlerin kolonilerine yerleşmeleri, coğrafi keşiflerin en önemli nedenlerindendir.
• Ticaret yollarının Müslümanların eline geçmesi: Çin’den başlamış olan İpek Yolu, Hazar Denizi’nde iki kola ayrılıyor, kolu Kırım limanlarında son bulurken cenup kolu Karadeniz kıyılarından İstanbul’a ulaşıyordu. Öteki önemli bir yol olan Baharat Yolu ise Hindistan’dan başlıyor ve kuzeyde Suriye limanlarında, güneyde ise İskenderiye’de son buluyordu.

• Özellikle denizci İtalyan devletleri bu limanlardan aldıkları malları Avrupa’ya satıyorlardı. Bu yolların tüm bunlarının Osmanlı denetimine girmesi ve bir kaç el değiştiren malların pahalıya mal olması Avrupalıları yeni yollar aramaya sevk etmiştir.
• Coğrafya bilgisinin ilerlemesi: Orta Çağ’da Avrupalıların dünya ile alakalı detayları çok azdı. Avrupalılar, dünyayı tepsi şeklinde düz zannediyorlardı. Ortasında Kudüs’ün bulunmuş olduğuna inandıkları dünyanın kuzeyi buzlarla, güneyi ise kaynar sularla kaplıydı. Batıda sonsuz bir deniz, doğuda da Kaf dağları (Kafkas dağları) nın bulunmuş olduğuna ve onun ötesinde cinlerin yaşamış olduğuna inanırlardı. Özellikle Venedikli seyyah Marco Polo doğu üzerine Çin’e kadar büyük bir seyahat yaptı.
• Pusulanın geliştirilmesi: İlk kere Çinliler tarafınca buluş edilen pusula, Haçlı Seferleri esnasında Avrupa’ya geçmiştir.

Coğrafi Keşiflerin Sonuçları

• Yeni ülkeler ve bu ülkelerde yeni bitki ve hayvan türleri ortaya çıkarıldı. İnsanlarda merak ve araştırma arzusu uyandı.
• Avrupa devletleri keşfedilen yerlerde sömürge imparatorlukları kurdular.

• Keşfedilen yerlerdeki kıymetli madenler Avrupa’ya taşındı. Bundan ondan sonrasında Avrupa’da aslolan zenginlik kaynağı toprak değil, altın ve gümüş oldu.
• Yeni tecim yolları bulunmuş oldu bunun sonucunda İpek ve Baharat yolları önemini yitirdi.
• Akdeniz limanları önemini kaybederek Atlas Okyanusu’ndaki limanlar ehemmiyet kazandı.
• Yeni imparatorluklar kurulmuştur.
• Ticaretle uğraşan burjuva sınıfı zenginleşmiştir.
• Kiliseye olan güven azalmıştır.

Coğrafi Keşiflerin Küresel Etkisi

Coğrafî keşifler haritası, düzeltim ve Rönesans hareketlerinin etkileriyle gelişmiş oldukları şeklinde kendileri de bu hareketlerin gelişimini etkilemişlerdir. Bu keşifler sonucunda Avrupa yeni kıtalara yayılma ve onların zenginlik kaynaklarını ele geçirme olanağı elde etmiştir.

Avrupa düşüncesi ve kültürü evrensel bir kıymet olarak bu süreçten itibaren yayılmaya ve egemen kılınmaya başlanmıştır. Bunu yaparken Avrupalılar yerli halkları ve yerel yaşamı dağıtmış ve hatta yok etmiş Avrupa kültürünü egemen kılma sürecini şekillendirmiştir. Hem organik bununla birlikte kültürel değişiklikleri yok eden bir süreç olmuştur bu. Klasik – Sömürgecilik olarak malum sömürgecilik süreci bu dönemle başlamıştır.