Deniz yıldızı gençlik iksiri mi?

“Genetics Society” dergisinde yayımlanan bir araştırmanın sonuçlarına göre deniz yıldızı gençliğin sırrını saklıyor…

İsveç’teki Gothenburg Üniversitesi’nden bilim adamları, yaptıkları bir araştırma esnasında eşeyli ve eşeysiz üreyebilen deniz yıldızı türlerinin genetik yapılarını inceledi. Yapılan çalışmada yaşlanmadan yüzyıllarca yaşayabilen, eşeysiz, bölünerek çoğalan deniz yıldızlarının özel bir DNA’ya sahip olduğu saptandı. Bilim insanları, deniz yıldızlarının DNA’sının yaşlanmanın geciktirilmesine ilişkin çalışmalara ışık tutabileceğini belirtti.

İnsanlar yaşlandıkça, kromozom uçlarındaki telomer adı verilen DNA dizilerinin kısaldığını, DNA’nın zarar gördüğünü, bunun da hastalıklara ve erken ölüme yıl açtığını belirten bilim adamları, bölünerek çoğalan deniz yıldızlarında ise bu durumun çok farklı olduğunu belirttiler.

Araştırmaya imza atan bilim adamları, hücre bölündükçe telomerlerin boyunun kısaldığını ve insanların yaşlandığını ifade ederek deniz yıldızlarının telomerleri klonlayabildiğini ve böylece yaşlanmalarının yüzyıllar aldığını kaydetti.

Deniz yıldızı nedir?

Deniz yıldızı; yıldız biçiminde, beş kollu, kayalıklar üzerinde yaşayan derisi dikenlidir. Tipik olarak beş benzer ve giderek incelen “ışınlar” ya da kollarla kuşatılmış olan mide ve ağzı içeren merkezi bir diskten oluşur. Dört, altı ya da yedi kollu olanları da vardır. Hatta birçok türde kol sayısı on, on beş gibi beşin katlarıdır. Avrupa deniz yıldızının genellikle on iki, Amerikan deniz yıldızının kırk ve güney yarı küredeki Labidiaster’ın elli kolu vardır.

Çap olarak (kol açıklığı) yaklaşık 2.5-90 cm kadar olan deniz yıldızlarının vücudu çok sayıda kalsiyum plakalarından oluşan sert bir deriyle kaplıdır. Gövde üzerindeki ince boşluklara dağılan ufak kavrayıcı organlar, büyüteç olmadan güçlükle görülebilirler. Kolların alt yüzlerinde iki ya da dört sıra halinde dizili çok sayıda tüp bacak vardır.

Ağız, disk merkezinin altındadır ve doğrudan mideye açılır. Besin ağıza tüp bacaklar yoluyla, kolların bükülmesiyle ya da bazı türlerde ince kıllarca oluklar boyunca dolaşan mukus akıntılarıyla getirilir. Bazı deniz yıldızları deniz tabanındaki çamurda bulunan aşıntı maddelerle beslenirken diğerleri etoburdur ve solucanları, süngerleri, öteki derisi dikenlileri, kabukluları ve yumuşakçaları avlarlar. Deniz yıldızı çift kabuklu bir yumuşakçanın kabuğunu açmak için kendisini onun çevresine sarar, tüp bacaklarıyla her iki kabuğu kavrar ve ayırır. Bu olay uzun zaman alabilir, ancak genellikle kabuklu hayvan önce yorulur, sonra deniz yıldızı midesini ağızının içinden tersine döndürüp iki kabuk arasından sokar ve kabuklu hayvanı yerinden kaldırmadan sindirir.

İç organları kollarına kadar uzandıklarından, kopan yerlerini yeniden onarabilir ve eşeysiz olarak üreyebilirler. Üst bölümün ortasında anüs, alt bölümün ortasında ağız bulunur. Geniş ve kassız mideye açılan çok sayıda körbağırsak, kollara kadar uzanır. Alt bölümde de ağızdan kollara kadar üzerinde emici ayakların bulunduğu bir oluk uzanır.

Midye, yengeç ve balıklarla beslenen deniz yıldıları, yırtıcıdırlar. Vücutlarıyla midyelerin üstlerine kapanır ve açmaya çalışırlar, bir süre sonra havasız kalan midye, kabuğunu biraz açmak zorunda kalır. Kabuğu iyice açılan midyenin üzerine midesini koyarak çıkardığı salgılarla besinini parçalayıp yer, küçük besinleri yutarlar.