Direnç nedir? Kısaca

Direnç nedir, direnç hangi sembol ile ifade edilir? Direnç hakkında kısaca bilgiler…

Direnç kelime anlamı olarak bir şeye karşı gösterilen zorluktur. Devre elemanı olan direnç de devrede akıma karşı bir zorluk göstererek akım sınırlaması yapar. Elektrik enerjisi direnç üzerinde ısıya dönüşerek harcanır. Devreye uygulanan gerilim ve akım bir uçtan diğer uca ulaşıncaya kadar izlediği yolda birtakım zorluklarla karşılaşır. Bu zorluklar elektronların geçişini etkileyen veya geciktiren kuvvetlerdir. İşte bu kuvvetlere “direnç” denebilir. Başka bir deyişle elektrik akımına karşı gösterilen zorluğa direnç denir. İletkenin bu elektrik akımına karşı koyması, elektrik enerjisinin ısıya dönüşmesiyle sonuçlanır. Direnç, iletken yolun yüzey direnci, ısıl direnci gibi yönlere ayrılır. Teoride direnç ısıyla doğru orantılıdır

Direnç birimi Ohm’dur ve kısaca “Ω” ile gösterilir. “R” harfi ile sembollendirilir. Birimi ise “W” Ohm’dur. Ohm Kanunu kapalı bir elektrik devresinde direnç; devre gerilimi ile devreden geçen akımın bölümüne eşittir. Kapalı bir elektrik devresinde gerilim; devre direnci ile devreden geçen akımın çarpımına eşittir, Kapalı bir elektrik devresinde akım; devre gerilimi ile devre direncinin bölümüne eşittir gibi üç sekilde ifade edilir.

Elektrik, elektronik devrelerinde en yaygın olarak kullanılan devre elemanları dirençlerdir. Direncin iki temel görevi vardır; akımı sınırlamak ve gerilimi bölmek. Dirençler 1 ohm’dan daha küçük değerlerden 100 Mega ohm’dan daha büyük değerlere kadar geniş bir yelpazede çeşitli omik değerlerde üretilmektedir.

Dirençlerin değer ve toleransları büyük çoğunlukla üzerlerine çizilen renk şeritleri ile belirtilir. Renkler kırmızıdan mora, kırmızı düşük enerji, mor yüksek enerji olmak üzere temsil etmektedir.

Dirençler yapıldıkları malzemeye göre 3’e ayrılır, bunlar;

1. Karbon Dirençler
2. Telli Dirençler
3. Film Dirençler

Karbon Dirençler

En çok kullanılan direnç türüdür. Karbon direnç kömür tozu ve reçine tozunun eritilmesi ile elde edilir. Karbon ile reçinenin karışım oranı, direncin değerini verir. Büyüklüklerine göre 1/4, 1/2 Watt 1W, 2W 3W değerinde yapılabilirler. Karbon dirençlerin dezavantajı hassas olarak üretilememeleridir. Karbon dirençler 1Ω dan başlayarak birkaç mega Ohm a (MΩ) kadar üretilmektedir.

Başlıca kullanım alanları: Bütün elektronik devrelerde en çok kullanılan dirençtir.

Telli Dirençler

Telli dirençler gerek sabit direnç, gerekse de ayarlanabilen direnç olmak üzere, değişik güçlerde ve omajlarda üretilebilmektedir. Telli Direncin Yapısı: Telli dirençlerde, sıcaklıkla direnç değerinin değişmemesi ve dayanıklı olması için, Nikel-Krom, Nikel-Gümüş ve konstantan kullanılır.

Film Dirençler (İnce Tabakalı Dirençler)

Film dirençler elektrik akımına karşı direnç gösteren bir maddenin, seramik bir çubuğun etrafına kaplanmasıyla elde edilen dirençlerdir. Film dirençlerin; karbon film dirençler, metal film dirençler, metal oksit film dirençler, metal cam karışımı film dirençler ve cermet (seramik-metal) film dirençler gibi çeşitleri bulunmaktadır.

Film dirençlerin tolerans (hata) oranları %1-2 gibi çok küçük değerlerdir. Düşük tolerans değerleri ve yük altındaki yüksek kararlılıkları nedeniyle film dirençler hassas yapılı elektronik devrelerde sıklıkla tercih edilir.

Elektrik güçlerine göre dirençler ikiye ayrılır;

Büyük güç: 2 W’ın üzerindeki dirençler için kullanılır.
Küçük güç: 2 W’ın altındaki dirençler için kullanılır.

Direncin görevleri nelerdir?

* Devreden geçen akımı sınırlayarak belli bir değerde tutmak,

* Devrenin besleme gerilimini bölüp küçülterek diğer elemanların çalışmasını sağlamak,

* Hassas devre elemanlarının yüksek akımdan zarar görmesini engellemek,

* Yük (alıcı) görevi yapmak

* Isı enerjisi elde etmek gibi amaçlarla kullanılır.