Güneş çarpması nedir?

Yazın getirdiği en ciddi hastalıklardan biri olan güneş çarpması nedir? Güneş çarpmasına karşı alınacak önlemler nelerdir?

Yazın sıcak havaların vücuda getirdiği en ciddi rahatsızlıklardan biri güneş çarpmasıdır.
Vücut, terleme yoluyla sıcak havalarda ısısını düşürmeye çalışır. Ancak bazı durumlarda bu mümkün olmaz. Vücut sıcaklığı gittikçe yükselir, vücut sıcaklığı organları tahrip edebilecek derecede çok yüksek seviyelere çıkar ve merkezi sinir sistemine etki etmeye başlar.
Güneş çarpmasında, özellikle çocuklar ve yaşlılar risk altındadır. Ayrıca diyabet, tansiyon ve kalp hastalıkları olanlar ile aşırı alkol kullananlarda güneş çarpması riski bulunur. Vücudun sıcaklık düzenlemesini engelleyici ilaçlar kullanan kişiler, uzun mesafe koşucuları, bisiklet sporuyla ilgilenenler de güneş çarpmasına karşı dikkatli olmak durumundadır.
Güneş çarpması hafifsenmemesi gereken bir sağlık durumudur. Özellikle şuur kaybı ve görmede zorlanma gibi durumlarla karşılaşılması halinde hemen vakit kaybetmeden bir sağlık kuruluşuna başvurmak gerekir.
Peki, güneş çarpması hangi durumlarda yaşanır?
Çok sıcak günlerde doğrudan güneş altında bulunmak, ısı kaynaklarına yakın çalışmak güneş çarpmasına neden olan etkenlerdir. Güneş ışığına fazla maruz kalan vücudun ısı dengesi bozulur ve çeşitli yan etkilerle kendini gösteren güneş çarpması meydana gelir.

Güneş çarpmasının belirtileri nelerdir?
• Şiddetli baş ağrısı
• Bulantı
• Kusma
• Yüksek ateş
• Sıcak ve kuru cilt
• Terleyememe
• Cilt önce kızarır, daha sonra soluk ve morumsu bir renk alır
• Normalden daha hızlı bir soluk alıp verme
• Hızlı nabız atması
• Vücut sıcaklığının hızlı bir şekilde 40 derece ve üzerine çıkması
• Kas krampları
• Açılmış göz bebekleri
• Tutarsız konuşmalar, çevreyi tanıyamama, şaşkınlık, agresif konuşma ya da davranışlar, ajitasyon ve halüsinasyonlar
• Uyuklama ya da sersemlik hali
• Havale geçirme
Güneş çarpmasına maruz kalan kişide şuur kaybı yaşanması hatta komaya girmesi bile olasıdır. Bu nedenle güneş çarpması belirtileri gösteren kişilerin vakit kaybetmeden doktora başvurmaları gereklidir.
Güneş çarpması, şuur kaybı geliştiğinde tedavi edilse bile yüzde 15-20 ihtimalle ölüme sebep olabilir.

Güneş çarpması durumunda neler yapılabilir?
Güneş çarpması, acil olarak nitelendirilen bir vakadır. Bu nedenle bir kişinin güneş çarpması yaşadığını düşünüyorsanız, hiç vakit kaybetmeden ya ambulans çağırmalısınız ya da hastaneye götürmelisiniz.
Tıbbi yardıma ulaşmayı beklerken bazı ilk yardım önlemleri alarak, güneş çarpması yaşayan kişiye yardımcı olabilirsiniz.
Güneş çarpmasına maruz kalan kişiye neler yapılabilir?
Hemen serin ve havadar bir yere taşınmalıdır.
Vücudu sıkan ve saran giysiler gevşetilir ve çıkarılır.
Başa, kasıklara ve koltuk altına soğuk kompres yapılır.
Hasta yatıyor ve kusuyorsa baş yana çevrilir.

Güneş çarpmasından nasıl korunursunuz?
Güneş çarpmasından korunmanın en temel yolu, güneş ışınlarının dik geldiği saatlerde dışarıda olmamaktır. Yazın sabah 10.00 ile öğleden sonra 15.00 arasında doğrudan güneş ışığında kalınmamalıdır. “Gölge senden küçükse güneş altında kalma” prensibi, güneş çarpması için koruyucu bir yöntemdir.
Şapka, güneş gözlüğü, açık renk ve bol kıyafetler gibi güneşten koruyucu giyecek ve aksesuarlar kullanılmalıdır.
Güneş koruyucu kremler sürülmelidir.
Deniz suyunun ve kumun gün ışığını yansıtan dolayısıyla etkisini artıran faktörler olduğunu unutmayın. Bu nedenle kumsalda güneşten korunmak için ekstra çapa harcamalısınız.

Çocuğunuz 6 aydan küçükse koruyucu krem sürmektense koruyucu elbise ve gölgelikli bebek arabası kullanın ve bebeği gölgede bırakın.