Kedilerin Gözleri Neden Karanlıkta Parlar?

Karanlık bir ortamda kedilerin gözleri dikkatle baktıysanız saydam bir cisim gibi parlalar. Kediler bu özellikleri ile hem gizemli bir varlık olup çıkarlar hem de bu özellikleri onlara gece karanlığında bile görebilme yetisi verir. Kediler daha çok geceleri avlanmak için evrimleşmiştir. Günümüz evcil kedileri karanlıkta mama tabaklarını bulabilir ve karanlık evin içinde eşyalara çarpmadan yürüyebilir ve kumlarının yerini kolayca bulabilirler. Gece görüşüne sahip olan bu sevimli canlıların göz yapıları ve işlevi biz insanlarınkine göre biraz farklıdır. Peki kedi gözü nasıl oluyor da karanlıkta daha iyi görüyor? Kedilerin gözleri karanlıkta daha iyi görebilmeleri için mi parlıyor? Gelin bu gizemli canlıların dünyasına daha yakından bakalım.

Kedilerin gözlerinin karanlıkta neden parladığına bakmadan önce görme işlevinin nasıl gerçekleştiğini hatırlayalım. Işık bir cisimden yansıdığı zaman gözü kaplayan saydam tabakaya yani diğer adıyla korneaya vurur. Kornea tabakası gözbebeği denilen siyah kısımdan gözün renkli kısmı olan irise doğru geçen ışığın odaklanmasına yardımcı olur. Gözbebekleri normalde küçüktür ama karanlık ortamlarda ışığın daha fazla girebilmesi için genişler ve büyür. Gün ışığında ise daralarak küçülür. Karanlık bir odada yüzünüze ayna tutun ve ışığı birden açın. Karanlıkta kocaman olmuş gözbebeklerinin ışık açılır açılmaz nasıl küçüldüğünü göreceksiniz. İris tabakasındaki kaslar gözbebeklerini itip çeker ve böylelikle hareket etmesini sağlar.

Gözbebeğine giren ışık, ışığı odaklayan lenslere geçer ve gözün arka kısmına geçerek retinaya çarpar. Retinadaki sinir hücreleri optik sinirler yoluyla beyine sinyal gönderir ve beyinde bir görüntü oluşmasını sağlar. Yani görüntüler aslında gözlerimizde değil beynimizde oluşur. Böylece baktığımız şeyleri görürüz. Ama tüm bu işlemler salise hızında gerçekleşir.

Kedi gözü de temelde böyle görür; ama ayrıntıda bazı farklılıklar vardır. Kedilerin gözlerinin arkasında Latince tapetum lucidum denilen bir bölge vardır. Parlak halı anlamına gelir. İşte burada özel bir hücre katmanı daha vardır. Bu hücre katmanı sayesinde ışık retinadaki hücrelere ayna misali geri yansıtılır ve ortam karanlık olduğunda kedilerin gözlerinin içine giren en küçük ışık bile tutularak büyütülür. İşte kedilerin gözlerinin karanlıkta bile parlamasının ve karanlıkta görebilmelerinin sebebi budur.

Fakat kediler zifiri karanlık dediğimiz tamamen karanlık bir ortamda göremezler. Zifiri karanlık bir yerde koklayarak, dinleyerek ve bıyıklarını etrafa değdirerek yollarını bulurlar.

Çok az ışık alan bir ortamda bile net olarak görebilen kedilerin gözlerindeki mekanizma böyle çalışır. Öte yandan kediler dik gelen güneş ışınlarına da hiç rahatsız olmadan ve kolayca bakabilirler. Bizim gibi kamaşan gözlerini kırpıştırma ihtiyacı duymazlar. Onların gözbebekleri bizim gözbebeklerimiz gibi yuvarlak değildir, uzun bir yarık gibidir. Karanlıkta kocaman bir yuvarlak şeklinde olan gözbebekleri, parlak ışıkta daralarak dikine bir yarık halini alır. İşte kediler bu sayede en parlak günışığında bile rahatça etrafı seyredebilirler. Bu yarığın ne kadar genişlikte kapatıp açacaklarını ise kendileri belirleyerek kontrol ederler.

Kedi gözündeki gizemin ardında işte böyle bir bilimsel gerçeklik yatar. Kediler gerek anatomileri gerekse gizemli davranışları ile gerçekten de muhteşem canlılardır.