Kekemelik nedir, nasıl tedavi edilir?

Kekemelik nedir, hangi durumlarda ortaya çıkar? Kekemeliği tedavi etmek mümkün müdür?

Kekemelik, konuşmanın akıcılığı ve ritmi ile ilgili bir iletişim bozukluğudur.

Akıcı konuşmada zamanlama büyük önem taşır.

Hız, vurgulama ve doğru yerde duraklamalar açısından farklılıklar olsa da akıcı konuşmada sözcükler ve sözcük grupları kendiliğinden akar.

Akıcılıkta ortaya çıkan bozukluklar, uygun olmayan duraklamalar, tekrarlar ve benzer problemler konuşmanın doğal akışını etkiler.

Ses, hece ve sözcüklerde uzatmalar, tekrarlar veya duraklamalarla ortaya çıkan konuşmanın akıcılığının bozulduğu bu durum “kekemelik” olarak adlandırılır.

Artık, kişinin ne konuştuğundan çok nasıl konuştuğu dikkat çekmeye başlar.

Konuşan kişi de dinleyenler gibi durumu fark ettiğinde, konuşma güçlüğüne korku ve endişe de eşlik eder. Bazı durumlarda belirgin yüz ve vücut hareketleri konuşma çabası ile birlikte görülebilir.

Her kekemelik bir diğerinden farklıdır. Ancak özelliklerini aşağıdaki şekilde gruplamak mümkündür;

Normal sayılamayacak şekilde seslerin, hecelerin, sözcüklerin ve cümlelerin tekrar edilmesi; p- p-..peki, ol-ol olmaz, ben de- ben de- bende geleceğim… gibi.

Sözcüklerin bitirilmeden bırakılması.

Düzensiz solunum ve kararsız konuşmaya bağlı olarak sözcüklerde alışılmadık vurgulamaların ortaya çıkması: Patlamalar gibi.

Seslerin olağan dışı uzamaları f f f fare gibi.

Belli bir sesin çıkartılması ve konuşma sırasındaki gerginliğin atılmaması, nefesin engellenmesine ve tıkanmasına yol açar.

Karşılıklı konuşmayı kontrol edebilmek için gösterilen mücadelenin işaretleri açık olarak görülebilir.

Konuşmanın akıcılığı ve ritmi bozulmakla birlikte yüzde gerilim, kaş-göz oynatma, başın anî hareketleri, bütün bedende istenmeyen jestler gözlenebilir ve her ses birimi bu tıkanmalardan etkilenebilir.

Konuşmada güçlük yaşandığı anda bazen fazladan sözcük ve sesler eklenir: Aman!, ya!, yani!, şey! gibi.

Bazı ortamlarda sözcükler, konuşulan konuya uygun olmayacak şekilde dolambaçlı yollarla söylenebilir. Kekemeliği olanlar hangi sözcük ve seslerin onlar için problem yaratacağını bilirler ve bu durumdan sözcük oyunlarıyla kaçmaya çalışırlar. Ya da sözel iletişime girmeyip sessiz kalmayı tercih ederler.

Kekemeliğin nedenleri nedir?

Kekemeliğin nedenleri henüz kesin olarak anlaşılamamış olmakla birlikte değişik araştırmacılar bu konuda değişik görüşler ileri sürmektedirler.

Nedenleri tam olarak açıklanamamakla birlikte bireyin kimi etkenlere bağlı olarak konuşma sırasında kullanması gereken kaslarını çalıştırmakta güçlük çektiği düşünülmektedir.

Son zamanlarda genler üzerinde yapılan çalışmalar önem kazanmakta ve umut verici çalışmalar devam etmektedir. Ancak, yaygın olarak kekemeliğin tek bir nedene bağlı olarak ortaya çıkmadığı görüşü hakimdir.

Kekemeliğin arttığı durumlar; telefonda, kalabalık dinleyicilere ve otorite figürlerine karşı konuşma, fıkra anlatma, birinin adını söyleme, adı sorulduğunda cevap verme, zaman baskısı altında olma, beklenmedik bir durumla karşılaşma, yeni insanlarla tanışma ortamlarıdır.

Kekemelik nasıl tedavi edilir?

Kekemelik tedavi yöntemi olarak en çok tanınan isim olan C. Van Riper’ın geliştirdiği “Shaping Tekniği” kekemeliğin son bulması için en önemli yöntemdir. Bu yöntem sayesinde kekeme kişiler, akıcılık bozukluğu olan takılmalarını kontrol altına alabiliyor.

Özellikle çok rastlanan ilk hece takılmalarından tamamen kurtulma şansı yakalayabiliyorlar.

Akıcılığın kontrol altına alınması ve bunun devamlılığının sağlanması adına azimle devam edilmesi gereken uzun süreçler mevcuttur.

Kekemelikten kurtulmak için, en uygun zamanda ve motive edilmiş bir şekilde bu eğitimlere başlanması ve sürdürülmesi gerekir. Seansların ardından yakalanan başarının devamlılığı adına rutin kontrol süreçlerinin de dikkatle izlenmesi gerekir.