Keloğlan ve Keloğlan Masalları

Türk masallarındaki saf, cesur ve kendine güvenen karakterin adı Keloğlan’dır. Keloğlanı ve Keloğlan Masallarını yakından tanıyalım…

 

Türk ve Altay halk kültüründe, mitolojisinde ve masallarında geçen saçsız kahramanın adı Keloğlan‘dır. Keloğlan, ilk bakışta beceriksiz ve tembel gözükür, ancak masal ilerledikçe aslında olayların içinden akıllıca çıktığı fark edilir.

Çoğu zaman güldürücü öğeler içeren Keloğlan Masalları okuyucuya ders verir niteliktedir.

Keloğlan, yaşlı annesiyle birlikte yaşar. Yoksulluk çekerler. Hemen hemen her masalda annesi Keloğlanın tembelliğinden yakınır. Annesinin zoruyla çalışmak zorunda kalır. Bu sırada ya bir insana ya da hayvana iyi niyetle yardımda bulunur ve talihi döner. Annesine, evine dönerken cebinden yiyecek alacak parası olur ve masalın sonunda mutlu bir yaşama kavuşurlar.

Keloğlan masalları, iyi niyet ve yardımseverliğin önemini vurgularken; hin ve zalim insanların hiçbir zaman başarı kazanamayacağı ana fikrini savunur.

Keloğlan, doğru davranışları ve sevimliliğinin yanı sıra hazır cevaplığı ile de insanların kalbinde yer eder.

Türk halk edebiyatında önemli bir yeri olan Keloğlan masallarından 18’i Tahir Alangu tarafından derlenip kitaplaştırılmıştır.

Keloğlan’ın şarkısı

Keloğlan’ın bütün masallarında geçen bir de şarkısı vardır:

“Ben bir garip Keloğlan’ım

Eşeğimin yok palanı

Varım yoğum doğruluktur

Hiç de sevmem ben yalanı.

Bir kocakarı anam var

Birkaç tavuk bir de inek

Her gün konar kel kafama

Evsiz kalmış birkaç sinek.

Olmam kimseye kul köle

Halkın kulağı diliyim

Namertlere avuç açmam

Sivri akıllı biriyim.

Keloğlan’ım budur özüm

Haram malda yoktur gözüm

Garip hakkını yiyene

Elbet vardır bir çift sözüm.”

 

Sinemada Keloğlan

Keloğlan Masalları sinemaya da uyarlanmıştır. Tiyatro ve sinema oyuncusu Rüştü Asyalı, Keloğlan kahramanı ile özdeşleşmiştir.

Asyalı, büyük başarı kazanan 4 Keloğlan filminde başrol oynamıştır.

Keloğlan ile Balık Masalı

Bir gün Keloğlan odun kesmek için ormanın yolunu tutar. Giderken “imdaat, beni kurtarın!” diye bir ses duyar.

Sağına bakar soluna bakar kimseyi göremez. Aynı sesi tekrar duyar. Bakınırken bir de ne görsün! Toprağın üstünde bir balık “imdaat beni kurtarın!” diye bağırıyor. Meğerse balığı sudan çıkarmışlar. Kendini suya atacak birisi duysun diye bağırıyormuş, Keloğlan balığı suya atar.

Balık:

– Keloğlan benim hayatımı kurtardın. Sana minnet borçluyum. Sana hediye vermek istiyorum. Dağdan dönüşte bana uğra sana bir şey söyleyeceğim, der. Keloğlan dağdan döner. Suyun yanına gelir. Balık suyun kenarındadır.

Balığa:

– Dönüşte bana uğra demiştin. Geldim, söyle ne diyeceksin?

– Şu dağı görüyor musun?

– Evet görüyorum?

– O dağın arkasında bir torba var. Falan yerde, git onu al, ihtiyacın olunca: Açıl susam açıl! dersin açılır. İhtiyacını karşılarsın. İhtiyacını karşılayınca: Kapan susam kapan! dersin kapanır. Fakat bu sırrı kimseye söyleme ki çaldırırsın, der. Keloğlan dağın arkasındaki torbayı alır. Eve getirir. Eve gelince anasına:

– Ana, ana! Bana bir balık bunu verdi, der. Anası:

– Keloğlum, keleşoğlum! bir balıktan ne beklenir. Nedir onun içindeki diye merak eder.

Keloğlan :

– Açıl susam açıl dersin açılır. Her istediğini verir. Kapan susam kapan deyince kapanır der. Keloğlan anasının yanında bunları söyler ve kocaman bir sofra açılır. Görmediklerini ve yemediklerini yerler. Karınlarını iyice doyururlar.

Keloğlan anasına:

– Ana ben bunu komşulara göstereceğim, der.

Anası:

– Keloğlum, bundan kimsenin haberi olmasın. Sır saklamasını bilmelisin. Yoksa çalarlar der. Keloğlan anasını dinlemez, gider komşuları çağırır, olanları anlatır. Torbayı gösterir açıl susam açıl der her istedikleri gelir. Komşularla birlikte yerler içerler. Kötü komşulardan birisi Keloğlan’ı kıskanır ve torbanın aynısını yapar, Keloğlanın sihirli torbası ile yer değiştirir. Ertesi gün Keloğlan karnı acıkınca torbaya:

 

– Açıl susam açıl! der torba açılmaz. İki kere daha der yine açılmaz. Keloğlan tekrar ormanın yolunu tutar. Suyun kenarına gelir. Balığa der ki:

– Balık, balık! Senin verdiğin torba birinci gün çalıştı. İkinci gün pıss… der.

Keloğlan sana bir torba daha var, aynı yerde git onu al. Ama kimseye gösterme, sırrını söyleme der. Keloğlan gider aynı yerden ikinci torbayı da alır eve getirir. Anasına:

– Ana ana! Balık bana bir torba daha verdi, der. Keloğlan ikinci torbayı da açar bakar ki bir de ne görsün? Sihirli bir değirmen. Çevirdikçe para çıkarıyor. Anası:

– Keloğlum, bunu bari kimseye gösterme, çalarlar yine parasız kalırız der. Keloğlan balığın da anasının da sözünü dinlemez yine komşuları çağırır. Sihirli değirmenin hünerlerini gösterir. Kötü komşu kötü bir değirmen yaparak, sihirli değirmeni ile yer değiştirir. Ertesi gün Keloğlan değirmeni çevirir çevirir para çıkmaz. Yine ormanın yolunu tutar. Balığa:

– Balık, balık ! Senin verdiğin değirmen birinci gün iyiydi, ikinci gün pıs…. Balık bu sefer kızar:

– Bak Keloğlan, bu son şans. Yine aynı yerde bir torba daha var. Git onu al. Dediklerimi yap der. Keloğlan eve gelir anasına:

– Ana ana! Bak bana balık bir şans daha tanıdı der. Keloğlan üçüncü torbayı da açar ve içine bakarlar ki bir tokmak. Bu tokmak, vur tokmadığım vur! deyince çalışır. Dur dokmağım dur deyince durur. Balık bu tokmağı hırsızları cezalandırmak için vermişti. Keloğlan tokmağı anlatmak için komşularına gösterir. Vur tokmağım vur deyince tokmak kötü komşunun başına vurmaya başlar. Onu eşek sudan gelinceye kadar döver.

Keloğlan:

– Demek bütün sihirli torbalarımı sen çaldın? ha! Der.

Kötü komşu:

– Hayır ben çalmadım, dedikçe tokmak vurur.

Sonra:

Evet ben çaldım, toprağın altına gömdüm. Gider bakarlar ki sofra çürümüş, değirmen paslanmış. Bu sırada tokmak Keloğlan’ın başına da vurmaya başlamış. Keloğlan acısından tokmağı nasıl durduracağını unutmuş. Eşek sudan gelinceye kadar dayak yer. Sır tutmamanın ve anasının, büyüklerin sözünü dinlemememin cezasını çeker.

 

Keloğlan masallarından bazıları şunlardır:

– Keloğlan’ın Sazı

– Keloğlan ve Kuyudaki Dev

– Keloğan ve Çocuk Cin

– Keloğlan ile Vefasız Arkadaşı

– Keloğlan ile Devler

– Keloğlan ve Şifalı Su

– Keloğlan ve Sihirli Taş

– Keloğlan ve Gizli Hazine

– Keloğlan ve Balık