Kış Gündönümü ne demek?

En uzun gecenin yaşandığı her 21 Aralık günü Kış Gündönümü olarak adlandırılır. Peki, Kış Gündönümü’nde tam olarak neler yaşanır?

Kış Gündönümü, Kuzey Yarımküre’de 21 Aralık tarihine denk gelen, gündüzün en kısa gecenin en uzun olduğu gündür. Arama motoru Google, her özel gün için hazırladığı Doodlelar’dan birini de Kış Gündönümü için hazırladı.

Kış Gündönümü’nde, güneş ışıkları Oğlak Dönencesi’ne dik gelir. Kuzey Yarımküre’de günler uzamaya, Güney Yarımküre’de kısalmaya başlar. Bu tarih Kuzey Yarımküre’de kışın, Güney Yarımküre’de yazın başlangıcı sayılır. Bununla beraber bazı ülkelerde de yazın veya kışın tam ortası kabul edilir. Güney Yarımküre’de en uzun gün, Kuzey Yarımküre’de en uzun gece yaşanır.

Yaz Gündönümü’nde (21 Haziran) ise güneş ışıkları Yengeç Dönencesi’ne dik gelir. Kuzey Yarımküre’de günler kısalmaya, Güney Yarımküre’de uzamaya başlar.

Güneş ışınlarının atmosferde katettiği yolun en kısa olduğu yer Oğlak Dönencesi’dir. Öğlen saat 12.00’de Oğlak Dönencesi’nde yataya dik duran cisimlerin gölgesi oluşmaz. Aydınlanma çizgisinin sınırları Kutup dairelerinden geçer. Güney Kutup Kuşağı aydınlanma çemberi içinde iken, Kuzey Kutup Kuşağı karanlık çember içindedir.

Kuzey Kutup Dairesi’nde sadece bu gün 24 saat süreyle gece, Güney Kutup Dairesi’nde ise 24 saat süreyle gündüz yaşanır. Gündüz süresinin uzunluğu güneye gidildikçe artar. Bu nedenle 21 Aralık’ta ülkemizde en uzun gündüz Hatay’da yaşanır. En uzun gece ise Sinop’ta yaşanır.

 

Diğer gündönümleri;

21 Mart: Gece ve gündüz eşit olur, Kuzey Yarımküre’de ilkbahar başlar.

21 Haziran: En uzun gündüz, en kısa gece. Yaz mevsimi başlar (Kuzey Yarımküre)

23 Eylül: Gece ve gündüz eşit olur. Yaz biter, sonbahar başlar. (Kuzey Yarımküre)

21 Aralık: En uzun gece, en kısa gündüz. Kış mevsiminin başlangıcı. (Kuzey Yarımküre)

 

KIŞ GÜNDÖNÜMÜ’NÜN MİTOLOJİDEKİ YERİ

21 Aralık, Ulu Ana Tanrıça Gökyüzü (Cennet) Kraliçesi’nin Işığın Oğlu’nu doğurduğu gündür. Kış Gündönümü (Janua coeli) Oğlak’tadır ve “tanrıların kapısı”dır. Güneş’in yükselişini ve büyüyen gücünü temsil eder. “Janua” Latince’de kapı anlamına gelir ve kapıların bekçisi, zamanın yöneticisi Janus da adını ondan alır. Elinde iki anahtar olduğu rivayet edilen Janus gündönümlerinin kapılarını bu anahtarla açar. Kış Gündönümü’nü altın anahtar ile, Yaz Gündönümünü ise gümüş anahtar ile.

Kış Gündönümü özellikle kuzey ülkelerinde pagan ve neo-pagan inançlarda Yule adı verilen bir bayram olarak kutlanır. Kış Gündönümü’nde paganlar Yule’u buğday başakları, ateşler ve eğlenceler ile kutlarlar.

Kış Gündönümü birçok başka inançta da özel bir gün olarak kabul edilir.