Köken ve yapı bakımından diller

Dünya dilleri köken ve yapı bakımdan kaça ayrılır? Türkçe hangi dil ailesine mensuptur?

 

Bugün dünyada kaç dil konuşulduğu tam olarak bilinmemektedir. Ancak konuşulan dil sayısının 3000 ile 3500 arasında olduğu tahmin edilmektedir.

Konuşulan dillerin bazıları, ses sistemi, biçimi ve söz dizimi açısından birbirine yakınlık gösterir. Bu yakınlık ve benzerlik dil ailelerini oluşturur.

Dil aileleri arasındaki benzerlikler, tarihin eski zamanlarında bir ana dilden türedikleri varsayımını artırmaktadır.

Türkçe, Ural-Altay dil ailesine mensuptur. Şimdi, kısaca köken bakımından dünya dillerini inceleyelim…

 

Köken Bakımından Dünya Dilleri

1. Hint – Avrupa Dilleri Ailesi

Dünyada 2,5 milyar insanın Hint-Avrupa dil ailesine mensup dilleri konuştuğu sanılmaktadır. Hint-Avrupa dil ailesi dünyanın en büyük dil ailesidir.

Bu dil ailesine Avrupa’nın bütün dillerinin yanı sıra bazı Asya dilleri, Kuzey ve Güney Amerika dilleri ve Okyanusya’da konuşulan bazı diller dahildir.

Dünya genelinde en çok konuşulan diller bu aileye mensuptur.

Asya Kolu:Hintçe, Farsça, Ermenice

Avrupa Kolu:
Germen (Cermen) Dilleri: Almanca, İngilizce, Felemekçe (Hollanda’da ve Belçika’nın bir kısmında kullanılan dil).
Romen Dilleri (Latince’den türetilmiş diller): Latince, Fransızca, İspanyolca, Portekizce, İtalyanca
Slav Dilleri: Rusça, Sırpça, Lehçe (Lehistan bölgesinde kullanılan dil), Baltık dilleri

2. Hami-Sami Dilleri Ailesi:

Orta Doğu ve Kuzey Afrika’daki toplulukların konuştuğu dillerden oluşur. Yaklaşık 250 farklı dil bu aileye mensuptur. Kendi içinde Hami ve Sami alt grupları olmak üzere ikiye ayrılır. Bu aileye mensup yaşayan en önemli iki dil Arapça ve İbranicedir.

Hami Dilleri: Eski Mısır dili, Kuşi dili, Libya-Berber dili, Çad dili,
Sami Dilleri: Arapça, İbranice (Kenanca), Habeşçe, Akatça. Akatça, Arapça, İbranice
3. Bantu Dilleri Ailesi:

Orta ve Güney Afrika’da yaşayan kabilelerin konuştukları diller bu aileye mensuptur. Bantu dil ailesi içinde 400’den fazla dil olduğu sanılmaktadır. Bu diller arasında Lingalaca, Lubaca, Kongoca, Swahili (Svahili), Pölce, Susuca, Gurca, Akanca Bantu sayılabilir.

Esasında Bantu’yu bir dil ailesi olarak adlandırmak yanlış olur, çok farklı kurallar içeren diller de bu grubun bir üyesi olabilir. Aslında Bantu bölgede konuşulan dillere verilen genel ad olarak kabul edilebilir.

4. Çin Dilleri Ailesi:

Çin (Sin) ve Tibet-Burma Dilleri gruplarında yer alan 300 Doğu Asya dilinden oluşur. Çince, Tibetçe, Dzongka, Birmanca, Vietnamca ve Kmerce bu ailedendir.

5. Ural- Altay Dilleri Ailesi:

Ural ve Altay dilleri akrabalığı öteden beri tartışma konusu olmuştur. Genel kabul, bu iki kolun tek kaynaktan çıktığı yönündedir. Bu aileye mensup tüm dillerin cümle yapısı aynıdır. Ayrıca, Ural-Altay dilleri ailesindeki dillerde ünlü uyumu ortak özelliktir.
a. Ural Kolu: Fince, Macarca, Estonca
b. Altay Kolu: Altay dil ailesi yapı bakımından eklemeli dillerdendir. Türkçe, Moğolca, Mançuca bu kola mensuptur.

 

Yapı Bakımından Dünya Dilleri

1. Tek heceli diller:

Bu dillerde her kelime tek heceden ibarettir. Çekim eki yoktur, kelimeler kök halindedir. Cümle içinde kök halindeki kelimeler, bulundukları yere ve başka sözcüklerle yan yana gelmelerine göre anlam kazanırlar. Yani kelimelerin anlamında cümledeki sıralanışları önem taşır.

Konuşurken ise kelimeleri ayırmak için vurgudan yararlanılır. Çin ve Tibet dilleri, bazı Himalaya ve Afrika dilleri ve Avrupa’da Bask dili bu gruba girer.

2. Eklemeli (Bitişken) Diller:

Bu dillerde, bir veya daha çok heceli köklere yapım ve çekim ekleri eklenir. Köke getirilen bu eklerle, yeni kelimeler üretilmiş olur. Ural-Altay dilleri, Japonca ile bazı Asya ve Afrika dilleri bu grup içindedir. Türkçe de eklemeli dillerdendir.

3. Çekimli (Bükümlü) Diller:

Bu dillerde, çekim sırasında ve yeni kelimeler türetilirken kelime kökleri genellikle değişir ve tanınmayacak hale gelir. Ekler kelimenin önüne, ortasına veya sonuna gelebilir. Bazı dillerde ise kelime kökü ile yeni kelime veya kelime çekimi arasında daima açık bir bağ, ilgiyi gösteren bir iz vardır. Kelime kökündeki asıl sesler yeni kelimede veya kelime halinde hep aynı kalırlar.

Sami dilleri, Hint-Avrupa dilleri bu gruba girerler.