Kukla nedir, çeşitleri nelerdir?

Kukla nedir, çeşitleri nelerdir? Kuklanın tarihi gelişimi nasıl olmuştur?

kukla-tasarim-1003-01

Picture 1 of 10

Kukla, el yapımı oyuncaklar olarak bilinir. Kukla oyunları da tek aktörlü, üç boyutlu, taklit ve söze, karşılıklı konuşmaya dayalı geleneksel seyirlik oyundur. İnsanların kontrol etme arzusunun ortaya çıkarttığı bir sonuçtur. Eğitimde, edebiyatta, psikolojide kullanılmaktadır.

Kukla; küçük, yapma bebektir, sanatçılar tarafından özel sahnelerde oynatılır. Kuklaların baş, kol, ayak gibi organları eklemlidir; sanatçılar bunlara çok çeşitli hareketler yaptırırlar. Özel kukla tiyatrolarında birçok piyesler temsil edilir, kuklalara çeşitli danslar oynatılır.

Kuklalar üç çeşittir:

El kuklası

Tahta, alçı veya plastik maddelerden yapılır. Bunlar öteki kuklalardan büyüktür, kimisinin boyu 1 m.’yi geçer. El kuklasının arkasında ensenin hemen altında bir açıklık vardır.

Sanatçı elini buradan sokarak parmaklarını özel deliklere geçirir, el ve parmak hareketleriyle kuklanın çeşitli organlarını oynatmasını sağlar.

Çubuklu kukla

Bu kukla da el kuklasının yapıldığı maddelerden yapılır. Başlıca özelliği ayaklarına, ellerine tutturulan çubuklar vasıtasıyla aşağıdan idare edilmesidir.

İpli kukla

Kuklanın en yaygın çeşidi budur. İpli kuklaların cüssesi fazla büyük değildir. Bunlar da ilk iki kuklanın yapıldığı maddelerden yapılır. Dünyadaki birçok kukla tiyatrolarında, çok çeşitli sahne eserleri bu kuklalarla temsil edilir. Bu oyunlar arasında modern tiyatro eserlerine bile yer verilir.

Bunların vücutlarında birçok oynak yeri vardır. Kuklanın organlarını oynatması çeşitli yerlerine bağlanan iplerle sağlanır. Bu ipler kontrol çubuğuna bağlıdır.

Kontrol çubuğu, 25 cm. uzunluğunda bir sopa ile buna çapraz olarak tutturulmuş daha kısa bir başka sopadan meydana gelir. Kısa sopa kuklanın ağırlığını taşır.

Kuklaların kulaklarının yanından gelen iki ip küçük sopaya bağlıdır. Ellerden gelen ipler kontrol sopasının önüne, belden gelen ipler de arkasına bağlanır. Kuklacı bazen ipleri, bazen de kontrol çubuğunu hareket ettirerek kuklalarını oynatır.

İpli kuklaların sahnesi bildiğimiz tiyatro sahnelerinin küçük bir örneğidir. Bunlardaki fark kuklaların girip çıkabilmesi için sahnenin iki yanının açık olmasıdır. Sanatçılar sahnenin tam arkasında dururlar. Bulundukları yer sahneden yüksektir, sahneyi tepeden görebilirler.