Nemrut Dağı nerededir?

Dev heykellerle dolu olan Nemrut Dağı nerededir? Bu heykeller hangi uygarlık tarafından yapılmıştır?..

Nemrut Dağı, Adıyaman ilindeki Kahta ilçesi yakınlarında Ankar dağları civarında 2.150 metre yüksekliğinde bir dağdır. Toros dağ silsilesinde bulunur. 1988 yılından beri milli parktır.

Kommagene kralı Antiochus Theos, milattan önce 62 yılında bu dağın tepesine, birçok Yunan ve Pers tanrısının heykelinin yanı sıra kendi mezar tapınağını da yaptırmıştır. Mezarda, bir kartalın başı gibi, tanrıların taş oymaları bulunur. Heykellerin diziliş şekli hiyerotesyon olarak bilinir. Heykellerin diziliş şeklinin simgesel bir anlamının olup olmadığı da hiyerotesyon dalının incelediği konular arasında bulunmaktadır.

Mezarda 1881 yılında Alman mühendis Karl Sester tarafından kazı çalışmaları yapılmıştır. Daha sonraki yıllarda yapılan kazılarda da Antiochus’un mezarı bulunamamıştır. Nemrut Dağı 1987’de UNESCO tarafından Dünya Kültür Mirası listesine alınmıştır.

Nemrut, yüksekliği on metreyi bulan büyüleyici heykelleri, metrelerce uzunluktaki kitabeleriyle, UNESCO Dünya Kültür Mirası’nda yer almaktadır. Nemrut Dağı, üzerinde barındırdığı dev heykellerin ve anıt mezarın yanı sıra, gündoğumunu ve günbatımını seyretmek isteyenlerin de ziyaret ettiği yerler arasındadır. Her yıl binlerce insan gündoğumu ve gün batışını seyretmek için Nemrut Dağı’na gelmektedir.

UNESCO tarafından Dünya Kültür Mirası olarak ilan edilen Nemrut Dağı, çevresindeki Kommagene Uygarlığı eserleri ile birlikte ülkenin önemli milli parklarından biridir.

Nemrut Dağı Milli Parkı’nda neler var?

Nemrut Dağı Milli Parkı, içinde Kommagene Krallığı’nın bir antik kentini barındıran milli park ve ören yeridir. Adıyaman il merkezinde Kahta’ya bağlantı sağlayan karayolu ile ulaşım sağlanmaktadır ve milli park, Adıyaman il sınırları içerisindedir.

Nemrut Dağı ve Kommagene Kralı Antiochos’a ait tümülüs ve kutsal alanlar, milli parkın ana özelliğini teşkil etmektedir. Tümülüs, bir mezar ya da mezarlık içeren, toprak yığılarak oluşturulmuş tepeciklere verilen addır.

Antiochos’un tümülüsü ve dev heykelleri, Arsameia (Eskikale), Yenikale, Karakuş Tepe ve Cendere Köprüsü milli park içerisinde kalan kültürel değerlerdir. Eski çağlarda Kommagene olarak anılan bu bölgede, I. Mithradates tarafından bağımsız bir krallık kurulmuş, krallık onun oğlu I. Antiochos’un (M.Ö. 62-32) egemen olduğu yıllarda önem kazanmıştır. M.S. 72 yılında da Roma’ya karşı yapılan ve kaybedilen savaş ile krallığın bağımsızlığı sona ermiştir.

Nemrut Dağı doruğundaki kalıntılar yerleşme yeri değildir. Antiochos’un tümülüsü ve kutsal alanlardır. Tümülüs, 2150 metre yüksekliğinde, Fırat Nehri geçitlerine ve ovalarına hakim tepe üzerinde bulunmaktadır.

Kralın kemiklerinin ya da küllerinin ana kayaya oyulmuş odaya konulduğu ve 50 metre yüksekliğinde ve 150 metre çapındaki tümülüs ile örtüldüğü düşünülmektedir. Girişi kuzeyden olup doğuda ve batıda dini törenlerin yapıldığı teras şeklindeki avlular yer almaktadır.

Her iki terasta aslan ve kartal heykelleri arasında yüksekliği 7 metreye ulaşan oturur vaziyette dev heykeller sıralanır. Bunlar yazıtları ve kabartmaları olan dik duran taş bloklarla çevrilmiştir. Eski Kahta Köyü yakınında Kommagene’nın başşehri Arsameia yer alır. Burada, Mithridates’in kutsal alanı bulunmaktadır.

Kahta Çayı’nın bir kolu olan Cendere Çayı’nın daraldığı yerde iki ana kaya üzerinde tek kemerli olarak yapılan Cendere Köprüsü yer almaktadır. Köprü sütunları üzerindeki kitabeye göre, Kommagene şehirleri tarafından Roma İmparatoru Septimus Severus ile karısı ve oğulları onuruna yaptırılmıştır. Arsameia’nın 10 km güneybatısında 21 metre yüksekliğinde krallık kadınlarının gömüldüğü Karakuş Tepe tümülüsü bulunmaktadır.

Nemrut Dağı’na gitmek isteyenler ama çeşitli sebeplerle gidemeyenler ‘buraya‘ tıklayarak 360 derece sanal Nemrut Dağı turu yapabilirler.

Aslanlı Horoskop’un önemi

Nemrut Dağı’nın 2.150 m. yüksekliğindeki zirvesinde Aslanlı Horoskop, bilinen en eski horoskoptur. Aslanın üzerinde 16 ışından oluşan 3 adet yıldız vardır ve bunlar Mars, Merkür ve Jüpiter gezegenlerini temsil etmektedirler. Aslanlı horoskop gök cisimlerinin bir anlık konumunu gösterir. Önümüzdeki 25.000 yıl içerisinde bir daha yaşanmayacak bir ana tanıklık edilir.

Aslanlı horoskop, bir taş kabartmadır. Sağa doğru yürümekte olan bir aslanı betimler. Aslanın gövdesinde 19 yıldız var ve her yıldız sivri uçlu 8 ışından oluşuyor. Aslanın boynunda, yeni ayın sembolü hilal var. Hilalin hemen üstünde Regulus (kral) yıldızı parlar. İnsanlık tarihi boyunca Regulus yıldızı krallarla özdeşleştirilmiştir. Aslanın üzerinde de her biri 16 ışından oluşan 3 yıldız görülür. Bunlar Mars, Merkür ve Jüpiter gezegenleridir. Her birinin üst kısmına Yunanca isimleri kazınmıştır. Aslanlı horoskop, adı geçen göksel cisimlerin bir anlık konumlarına ve belli bir tarihe işaret ediyor. Jüpiter’in yörüngesini tamamlaması için 12, Mars’ın 2 ve Merkür’ün 1 yıla ihtiyacı var. Ay ise yörüngesini 1 ayda tamamlıyor. Bu bilgiler ışığında horoskoptaki yavaş gezegenler Jüpiter ve Mars’ın yılı, Merkür’ün ayı, ayın da günü gösterdiği ortaya çıkıyor. Sonuç olarak M.Ö. 109 yılının 14 Temmuz’undaki diziliş seçilmiştir.

Aslanlı Horoskop‘ta saat hesaplaması da yapılabilmiştir. Buna göre, saat 19.37 sonucu ortaya çıkmıştır. Normal şartlarda Merkür, çıplak gözle dünyadan görülemiyordu. Ancak milattan önce 109 yılının 14 Temmuz günü, Merkür, Güneş’ten en uzak halindeydi. Güneşin doğuşu ile ayın batışı arasındaki zaman farkı yaklaşık olarak 17 dakikaydı. Dünyadan bakıldığında Merkür’ün görülmesi de güneşin battığı 19.37’ye denk gelmektedir.

Yazıtlarda M.Ö. 109 yılının 14 Temmuz günü saat 19.37’de Kral Mithridates taç giymiştir. Bu özel tarih önceden seçilmiş ve taç giyme töreni bu güne denk getirilmiştir. Mithridates, taç giydiği günün anısına Aslanlı Horoskopu ve tanrıların selamlamasını betimleyen kabartmaları yaptırır. Kralın oğlu Antiochos, babasının yaptırdığı tanrıların tıpatıp heykellerini döktürür. Bunlar; Apollon, Kommagene Tanrıçası, Zeus ve Herakles’tir.