Okyanus kirliliğine çare olacak!

Hollandalı mühendislik öğrencisi Boyan Slat, okyanuslardaki plastik atıkların temizlenmesi için ortaya attığı projeyle büyük bir başarıya imza attı.

Havacılık mühendisliği öğrencisi Boyan Slat, yıllardır okyanuslarda biriken milyonlarca tonluk plastik atığın toplanabilmesi için ucuz ve basit bir yöntem önerdi.

Yaklaşık 2 milyon dolar bağış toplayan Slat, şimdi dünya çapında yüzden fazla uzmanla çalışıyor.

Slat’ın bulduğu yöntem ise şöyle çalışıyor; ‘V’ şeklinde 50 kilometre uzunluğunda çok güçlü iki kol, okyanusun dibine sabitlenmiş halde yüzdürülecek. Bu kollardan sarkan üç metre uzunluğunda perdeler de akıntılarla hareket eden plastikleri 11 metre genişliğindeki üç bin metreküp hacimli silindirlere toplayacak.

Balıkçılık ve turizm sektörlerini her geçen gün yok eden bu atıkların, klasik yollarla temizlenmesi milyar dolarlar tutmasının yanı sıra pratikte de neredeyse imkânsız.

İlk önce okyanuslardaki kirliliği anlamak için ‘çevre kirliliği nedir’den başlayalım…

Çevre kirliliği nedir?

Çevre kirliliği, ekosistemlerde doğal dengeyi bozan ve insanlardan kaynaklanan ekolojik zararlardır.

Çevre kirliliği, yeryüzünde yaşayan bütün canlıların sağlığını etkileyen, cansız ve çevredeki maddeler üstünde yapısal zararlar veren ve bazı nitelikleri bozan yabancı maddelerin hava, su ve toprağa karışması olayıdır.

Çevre kirliliğinin nedenleri nelerdir?

Çeşitli kaynaklardan çıkan katı, sıvı ve gaz halindeki kirletici maddelerin hava, su ve toprakta yüksek oranda birikmesi ile çevre kirliliği meydana gelmektedir.

Su kirliliği ise; zararlı maddelerin suyu bozacak oranda olan miktarda suya karışmasıyla oluşur. Su kirliğinin nedenleri sanayi kuruluşları, termik santraller, gübreler, kimyasal ilaçlar, sanayi atıkları, nükleer santrallerdeki sıcak sular, toprak erozyonu su kirliliğinin başlıca nedenleridir.  Ayrıca insanların attıkları atıklar, balık ağları da su kirliliğine sebep olan nedenlerdendir.

Peki, okyanuslar nasıl kirlenir?

Yukarıda açıkladığımız çevre kirliliği insanların ve hayvanların yaşamlarında oldukça önemli bir yeri olan okyanusları tehdit ediyor.

Atmosferi kirleten gazların, yüzde 25’ini emen okyanuslar, ayrıca karadaki kirlilikten de oldukça etkileniyor.

İklimlerde de büyük payı olan okyanusların, hızla kirlenmesi doğal dengenin bozulmasına neden oluyor.

Böylece okyanuslarda yaşayan canlılar yok olmaya başlıyor.

Okyanusların kirlenmesine neden olan etkenler nelerdir?

Salmonella (tifo, paratifo ve gıda zehirlenmesine yol açabilen, çubuksu bir bakteri türüdür.)

Novovirüs virüsü

Parazit solucanlar

Deterjanlar

Böcek ve bitki ilaçları

Petrol hidrokarbonları

Kozmetik atıkları

Kimyasal fabrika atıkları

Ağır metaller

Gemi batıkları

Su kirliliğinin önüne nasıl geçilebilir?

Arıtma tesisleri kurulmalı ve özenle işletilmeli.

Belirli yerlerde nüfus artışının önüne geçilmeli.

İnsanlar bilinçlendirilmeli.

Su kaynaklarının korunması için iyi politikalar geliştirilmeli, plan ve programlar yapılmalı.

Hava ve toprak kirliliğine sebep olan faktörler ortadan kaldırılmalıdır.

Plastik atıkların zararları nelerdir?

Her sene yaklaşık 260 milyon ton plastik üretilmekte Kuzey Amerika ve Batı Avrupa’da hane başına plastik tüketiminin yılda yaklaşık 100kg olduğu tahmin edilmektedir.

Bazı plastikler tekrar kullanılabilmekte, geri dönüştürülmekte veya enerji geri kazanımı için yakılmaktadır fakat geri kalan büyük bir kısmı ise karalarda, okyanuslarda ve çevrenin çeşitli bölgelerinde birikmektedir.

Toprağın altında böyle bir malzemenin on yıl veya yüzyıl kalması demek, suyun geçirgenliğinin azalması; ondan çözünen maddelerin, suları zehirlemesi; topraktaki canlı organizmaların yaşamını etkilemesi demektir.

Atık plastikler, sonuç olarak tahmin edilemez ölçüde büyük çevre tahribatına ve çevresel kirlenme konusunda çok önemli malzemeler olarak görülmektedir.

Bu birikimlerin özellikle kuşları, memeli türlerini ve kaplumbağaları ve ekosistemin birçok parçasına zarar verdiği bilinmektedir.

Birçok hayvan plastik atıkları yemekte ardında da hastalanmakta ya da ölmektedir. Yapılan araştırmalarda hayvanların içinde bulunan plastikler, plastiklerin çevreye ve doğaya verdiği zararları gözler önüne sermektedir.

Plastik ve türlerinin doğaya verdiği zararın yanında, kullanım sonucunda insan sağlığı açısından da çok büyük zararları vardır.

Zamanla mikro parçalara çözülen plastik, hayvanların sindirimiyle beslenme zincirine girerek insan vücuduna ulaşır. Plastiğin kanserojen etkisi tüm canlıları olduğu kadar insanları da etkiler.

Bu sorunun bir çözümü plastik atıkların geri kazanımıdır.

Slat ise, pilot proje olarak Pasifik Okyanusu’nda ilk denemeyi gerçekleştirmek istiyor. İşte sizlere çevremizi temiz tutmamız gerektiğinin önemini daha iyi anlamanızı sağlayacak Pasifik Okyanusu’ndan çekilmiş bir video…