Ornitorenk nedir?

Ornitorenk nasıl bir hayvandır, ornitorenklere neden bu isim verilmiştir? İşte okudukça şaşıracağınız bu ilginç canlıyı gelin hep birlikte tanıyalım…

Ornitorenk ya da diğer adlarıyla platypus, gagalı memeli Avustralya ve Tazmanya’da yaşayan yarı deniz memelisidir. Ornithorhynchus anatinus, Latince’de “kuş burunlu ördek benzeri” demektir. İlk kez 1798 senesinde kaptan John Hunter tarafından çizilen ornitorenk, daha sonra birçok bilim adamının çalışma konusu olmuştur.

Memeli olmasına rağmen ornitorenk, memeli hayvanların aksine yumurtlayarak çoğalır. Çiftleşmesinden on beş gün sonra yumurtlarlar. Yumurtalar güvercin yumurtası büyüklüğünde, fakat daha yuvarlaktır. Ornitorenk yılda bir kere yavrular. Yavrularını ise sütle besler. Boyları ortalama 39-60 cm civarındadır.

1,5-2 kg arasındaki bu canlılarda vücut sıcaklığı düşüktür (32 santigrat). Düz yassı bir kuyruğu, kahverengi kılları vardır. Sıcakkanlı sayılan bu türün, suya adapte olması için vücut sıcaklıkları düşük olduğu bilinmektedir. Kuyruklarını koyunlar gibi yağ depolamak için kullanırlar. Ayakları büyüktür ve ağlı bir yapısı vardır. Diğer canlıların yemek için kullandığı gagayı ornitorenk algılamak amaçlı kullanır. Gagasında bulunan elektro algılayıcıslar sayesinde ornitorenkler yön ve avını kolaylıkla bulabilmektedir. Sadece bazı balıklarda görülebilen bu özellikle de bu canlı diğer memelilerden ayrılmaktadır. Ornitorenklerin ördeğe benzeyen gagası ördeğin ki kadar sert değil tam aksine yumuşak ve sinirlerle kaplıdır. Platypus, suda avlandığı zaman diğer tüm algılarını kapatarak yalnızca gagasından gelen sinyallere odaklanır. Ancak karaya çıktığında tüm duyu organlarını kullanmaya devam eder. Suda karides, larva ve solucanlarla beslenen ornitorenkler güçlü algıları sayesinde ise kumlara gömülü olan canlıları dahi avlayabilirler. Platypus bir gecede, kendi ağırlığı kadar yiyecek yiyebilir. Ornitorenk gagası ve perdeli ayaklarıyla bir yandan ördeğe, bir yandan da bacaklarının yanda olması nedeniyle sürüngenlere benzerler.

Dişilerinin aksine erkek ornitorenkler zehirlidir.  Bu memelide tırnaklar yerine “mahmuz” (spur) denen yapılar bulunur ve bunlar aracılığıyla zehir düşmana aktarılır. Zehrin içerisinde DLP (defensin-like protein) denen bir protein bulunur ve bu proteinin 3 farklı çeşidi, sadece platypusta görülmüştür.  Bu canlının zehri insanı öldürebilecek kadar olmasa da kedi köpek gibi hayvanları öldürebilecek kapasitedir. Ancak ornitorenk tarafından zehirlenen insanlar, önce etkisiz hale gelir, zehir alındığında bu noktada ödem oluşur, hasta durumdan kurtulsa da aylarca devam edebilen acıya aşırı duyarlılık durumu görülebilir.

Ornitorenk yavruları memelilerin en büyük özelliklerinden biri olan üç uçlu azıdişlerine sahiptir. Bunları üreme yuvasını terk etmeden ya da terk ettikten hemen sonra kaybederler; erişkinlerde bunların yerinde ağır keratinize pedler vardır.