Osmanlı Sultanı Genç Osman

II. Osman ya da Genç Osman 3 Kasım 1604- 20 Mayıs 1622 tarihleri arasında yaşamıştır. Genç Osman 16. Osmanlı Sultanı ve 95. İslam Halifedir.

Babası I. Ahmed, annesi Mahfiruz Hatice Sultan olan Genç Osman, amcası I. Mustafa’nın tahttan indirilmesi üzerine 14 yaşında Osmanlı tahtına geçmiştir. Annesinin titiz çabaları ile iyi bir eğitim alan Genç Osman; bir çok doğu ve batı dilini çok iyi bir seviyede öğrenmiştir. Sultan Genç Osman, yenilikçi bir padişah olmuştur. Bu yenilik hareketlerinin ilki, tahta çıkar çıkmaz devletin üst düzey yetkilileri değiştirmek olmuştur. Şeyhülislam’ın fetva vermek dışındaki yetkilerini elinden almıştır. Din adamlarına ve askerlere fazladan verilen paraları kesmiştir. Sultanlar, Yavuz Sultan Selim döneminden itibaren  saray dışından evlenmezken, kendisi saray dışından evlenmiştir. Genç Osman, Osmanlı’da Yeniçeri Ocağını kaldırmayı düşünen ilk sultan olmuştur. Bu da nihayetinde Genç Osman’ın ölümü ile sonuçlanmıştır.

Genç Osman döneminde dış politika…

Genç Osman döneminde İran ile daha önce iki devlet arasında imzalanmış olan Nasuh Paşa Antlaşması baz alınarak 26 Eylül 1618 yılında Serav antlaşması ile barış antlaşması imzalanmıştır. Kanuni Sultan Süleyman döneminde başlayan Katoliklere karşı Protestanlara destek vermek amacıyla Otuz Yıl Savaşları’na devam edilmiştir. Yine Genç Osman döneminde Halil Paşa komutasındaki Osmanlı donanması 1620 yılında Akdeniz seferine çıkmıştır. İki İtalyan gemisi ele geçirildikten sonra İtalya’ya asker çıkarılmıştır. İspanyollara ait olan Manfredonia şehri işgal edilmiştir.

Genç Osman, 1621 yılının Nisan ayında Lehistan Seferine çıkmıştır. Osmanlı Ordusu 2 Eylül 1621’de Hotin önlerine gelmiştir.  Kale kuşatılarak yapılan  meydan savaşında, düşman siperleri ele geçirilememiştir. Yeniçerilerin çok istekli savşmamaları, bu seferin kesin bir netice ile sonuçlanmamasına yol açmıştır. Lehistan elçilerinin savaşa kendilerinin neden olduklarını bildirmesi üzerine Hotin antlaşması yapılarak 29 Eylül 1621 yılında savaşa son verilmiştir.

Lehistan seferindeki başarısızlıktan yeniçerileri sorumlu tutan Genç Osman, yeni bir askeri teşkilat kurmak için harekete geçmiştir. Zaten tahta geçtikten sonra yaptığı yenilikler nedeniyle  sarayda kendisine oldukça fazla düşman toplayan Genç Osman yeniçeri sayısını tespit etmek için yapılan yoklamalarda, olmayan askerlerin de var gibi gösterilerek, yevmiyelerinin ocak ağaları tarafından alındığını öğrenmiştir. Fazla ödemeleri kesmekle kalmayan Genç Osman seferden döner dönmez yeniçeri ocağını kapatmaya,  Anadolu Suriye ve Mısır Türklerinden oluşmuş bir ordu kurmaya karar vermiştir. Bu fikrini anlattığı kendine yakın bazı  devlet adamları padişahın bu fikrini desteklemişlerdir.  Bu kişiler padişahın  dikkati çekmeden İstanbul’dan ayrılabilmesi için hacca gitmesini önermişlerdir. Ancak işler istendiği gibi gitmemiştir. Yeniçeriler bahanesinin altında yatan gerçek sebebi kısa sürede öğrenmişlerdir. Dönemin Şeyhülislamı, Sultan Genç Osman’ı hacca gitme kararından vazgeçirmeye çalışmıştır çünkü bu tarihe kadar hiç bir Osmanlı padişahı hacca gitmemiştir. Padişahların hacca gitmemesinin nedeni, padişahın uzun süre Osmanlı başkentinden ayrılmasının içeride isyanlara sebep olabileceği;  dış düşmanların ise bu durumu kullanıp Osmanlı Devletine saldırma ihtimalidir. Bunlara rağmen Genç Osman  gitme konusunda ısrarlarını sürdürmüş ve en sonunda yeniçeriler ayaklanmıştır. Yeniçerilere halkın bir kısmı da katılınca isyan  büyümüştür. Padişah durumun ciddiyetinin farkına varınca hacca gitmekten vazgeçtiğini söylemiştir. İsyancılara bu açıklama yeterli olmamış ve  bu durumdan sorumlu tuttukları devlet adamlarının kendilerine teslim edilmesini istemişlerdir. Genç Osman bunu önce reddetmiştir. İsyancıların öfkesi daha da artmıştır ve bu kez Genç Osman’ı indirip yerine  I. Mustafa’nın tekrar tahta çıkarmak istemişlerdir. Böyle olunca Genç Osman kendinden istenen Sadrazamı ve Kızlar ağasını yeniçerilere vermiştir; ancak bu da askerlere yetmemiştir. Yeni atanan Sadrazamı da tanımayan yeniçeriler I. Mustafa’yı padişah ilan etmiştir.

Genç Osman’ın öldürülmesi…

Genç Osman, I. Mustafa’nın Sultan ilan edilmesiyle Bursa’ya gitmek istemiştir ama buna izin verilmemiştir. I. Mustafa’nın annesi kontrolü eline almaya başlamış ve Genç Osman’ın öldürülmesi için askeri kışkırtmıştır. Genç Osman’ın sığındığı yeri bulan Yeniçeriler onu Orta Cami’ye götürmüşlerdir. Yeni Sadrazam Davut Paşa, Genç Osman’ı hemen öldürmek istemişse de yeniçeri ileri gelenleri bu duruma karşı çıkmıştır. Genç Osman hapsedildiği yerden çıkarılarak pazar arabası içinde türlü hakaretlere uğrayarak “Yedikule Zindanları”na götürülmüştür. Askerler dağıldıktan sonra Sadrazam Davut Paşa ve yanındakiler Genç Osman’ı öldürmek üzere harekete geçmişler ve nihayetinde  kementle (idam için kullanılan yağlı kayış) boğmuşlardır.

Genç Osman, tahttan indirilip öldürülen ilk padişahtır. Öldüğünde henüz on sekiz yaşında olan Genç Osman; Osmanlı ordusunu yeniden kurmayı hedefleyen, din adamlarının devlet işlerinden ellerini çekmesini amaçlayan yenilikçi bir padişah olarak tarihe damga vurmuştur.