Peri bacaları nasıl oluşmuştur?

Türkiye’nin en dikkat çeken doğa harikalarından biri olan ünlü peri bacaları nasıl oluşmuştur, biliyor musunuz?

 

Her yıl Türkiye’ye pek çok turist çeken ve ülkemizin en güzel doğa harikalarından biri olan peri bacaları Kapadokya’da bulunmaktadır. Kapadokya bölgesi Kırşehir, Niğde, Aksaray ve Kayseri illerine yayılmış bir bölgedir ama turistlerin ziyaret noktası olan kısım Nevşehir ilimizde yer almaktadır.

PERİ BACASI NEDİR?

Peri bacası, vadi yamaçlarından inen sel sularının ve rüzgârın, tüflerden oluşan yapıyı aşındırmasıyla ortaya çıkan ve genel olarak biçimi mantarlara benzeyen oluşumdur. Peri bacalarının gövdesi konik biçimindedir ve tepe kısımlarında bir kaya bloğu yer almaktadır. Çapları 1 ila 15 metre arasında değişmektedir ki 1m’den küçük olanlar peri bacası sayılmamaktadır.

PERİ BACALARI NASIL OLUŞMUŞTUR? 

Sel suları dik yamaçlarda ilerlerken sert kayaları çatlatarak aşındırır. Peri bacalarının mantar benzeri şekli de alt kısımların üst bölüme göre daha kolay aşınması ve oyulması nedeniyle oluşmaktadır. Şapkalı peri bacaları denilen bu oluşumların gövdesi tüf, tüffit ve volkan külünden oluşan kayaçlardan, şapkaları ise lahar ve ignimbirit gibi sert kayaçlardan meydana gelmektedir.

Kapadokya’daki peri bacaları Erciyes, Hasandağı ve Göllü Dağ’ın henüz aktif birer volkanken püskürttükleri lav ve küllerden oluşmuştur. Bundan 60 milyon yıl önce kuzeydeki Anadolu Platosu’nun sıkışmasıyla bu yanardağlar faaliyete geçti ve bölgeye lavlar püskürttü. Biriken küller yumuşak bir küf tabakası oluşturdu ama bu tabakanın üzeri yer yer sert bazalttan oluşan ince bir lav tabakası ile örtüldü. Bu bazalt tabakası çatlayıp parçalara ayrılınca yağmur suları çatlaklardan sızdı ve alttaki yumuşak tüfü aşındırmaya başladı. Böylece sert bazalt kayasından şapkaları olan koniler meydana geldi.

PERİ BACALARININ TURİSTİK ÖNEMİ

Kapadokya’daki peri bacaları doğal güzelliklerinin yanında tarihi ile de dikkat çekmektedir. İnsanlar çok eski çağlarda kayalara evler oyarak buraya yerleşmiş ve özellikle Roma İmparatorluğu’nun baskısından kaçan Hıristiyanlar için önemli bir merkez olmuştur.

Günümüzde peri bacaları Türkiye’nin en önemli turistik merkezlerinden biridir. Peri bacalarına gelen turistler kayalara oyulmuş geleneksel Kapadokya evlerini, yeraltı şehirlerini, mağaraları, şarap mahzenlerini, tarihi kiliseleri, taş atölyelerini gezebilir ve sıcak hava balonuna binerek Kapadokya’nın eşsiz manzarasını görebilirler. Avanos, Ürgüp, Göreme, Ihlara Vadisi, Derinkuyu bölgenin belli başlı görülmesi gereken yerleridir.

KIRMIZI PERİLER DİYARI

Türkiye’de Kapadokya dışında da peri bacaları bulunmaktadır. Erzurum’un Narman ilçesinde rüzgar ve su erozyonu ile oluşan Narman Peri Bacaları ya da Kırmızı Periler Diyarı, 6300 hektarlık bir alana yayılmış bir doğa harikasıdır. Bölgede her yıl Peri Bacaları şenlikleri düzenlenmektedir.