Reşat Nuri Güntekin kimdir?

‘Çalıkuşu’ dendiği an akla gelen ilk isim, Reşat Nuri Güntekin’in hayatını ve diğer eserlerini merak ediyor musunuz?..

Reşat Nuri Güntekin, 1889’da İstanbul’da dünyaya gelmiştir. Babası askeri doktor olduğu için öğrenim hayatı boyunca birçok il gezen Reşat Nuri, ilköğrenimine Çanakkale’de başlamıştır. Çocukluk yıllarında okuduğu Fatma Aliye Hanım’ın Udi isimli romanı Reşat Nuri’yi sanata heveslendirmiştir. Babasının Çanakkale’deki evlerinde zengin bir kütüphanesinin olması onu kitaplara iten ve yazı yazma kültürünün gelişmesini sağlayan bir araç olmuştur.

1927’ye kadar Bursa ve İstanbul’da çeşitli okullarda Fransızca ve Türkçe öğretmeni ve müdür olarak görev yaptı. Öğretmenlik mesleğinin yanı sıra edebiyatla uğraşan Reşat Nuri, Halit Ziya Uşaklıgil’in eserlerinden aldığı ilhamla hikâye yazma hevesi duymuş. Daha sonra tiyatro edebiyatını benimseyerek bir tiyatro yazarı olmak için uğraşmış. Yazı hayatına 1. Dünya Savaşı sonlarında başlamış. Başlangıçta “Eski Ahbap” (1917) gibi uzun hikayeler, “Hançer”(1920) ve “Eski Rüya” (1922) gibi sahne eserleri, “Gizli El” (1924) gibi romanlar yazan, tiyatro eleştiri ve araştırmaları yayınlayan sanatçı “Çalıkuşu” adlı romanının 1922’de Vakit Gazetesi’nde tefrika edilmesiyle (tefrika: bir yazı dizisini, bir romanı gazete ve dergilerde yayımlamak) şöhrete kavuşmuş.

Güntekin, 1931’de maarif (eğitim öğretim sistemi) müfettişi (Bir kuruluştaki işlerin kanun ve tüzüklere uygun olarak yürütülüp yürütülmediğini denetleyen kimse) olmuş ve bu arada Dil Heyeti ile birlikte bazı çalışmalarda bulunmuş. Anadolu’yu baştan başa dolaşmasına neden olan müfettişlik görevi sayesinde ülkenin gerçeklerini yakından görme ve tanıma imkânı bulmuş ve daha sonra da bunu romanlarına açık bir şekilde yansıtmıştır.

1939-1946 yılları arasında Çanakkale milletvekili olarak TBMM’de görev almış. 1950’de Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür örgütü (UNESCO) Türkiye temsilciliği ve öğrenci müfettişliği görevleriyle Fransa’nın başkenti Paris’e gitti. Paris kültür elçiliği yapmış. 1954’te ise yaşından dolayı bu görevden ayrılmak zorunda kalmış.

Emekliliğinden sonra bir süre İstanbul Şehir Tiyatrosu edebi heyeti üyeliği yapmış. Güntekin, 7 Aralık 1956‘da hayata gözlerini kapamış.

Yazar, öykü, roman ve oyunlarıyla edebiyatımızda önemli bir yere sahiptir. Anadolu insanını iyi tanıdığını eserlerinden anlaşılır. Bazı eserlerinde genç cumhuriyetin toplumsal ideallerini işlemiştir. Reşat Nuri Güntekin eserlerine konuşma dilinin zenginliğini zorlanmadan yansıtır.

Romanları