Sindirim sistemi nedir? Sindirim sistemini oluşturan organlar hangileri?

Sindirim sistemi hakkında tüm bilgileri sizin için derledik.

Büyük moleküllü besin maddelerinin sindirim sistemi organları tarafından parçalanarak kana geçebilecek hale getirilmesi işlemine sindirim denir.

İçeriklerine göre karbonhidrat, yağ, protein, vitamin, su ve minareller olarak gruplandırılan besin maddelerinin büyük moleküller halindeki içeriklerinin hücrelerin kullanabileceği kadar küçük moleküller halinde parçalanması gerekmektedir. İşte bu işlemin yapılabilmesi sindirim sistemi sayesinde gerçekleşir. Sindirim işleminin ardından gerekli besin ve enerji absorbe edilirken, atık maddeler ise vücuttan atılır.

Sindirim sistemi ve sindirim borusu hayvanlar arasında farklılık gösterebilir. Bazı hayvan türlerinin mideleri çok odacıklıdır. Bu iyi gelişmiş sindirim sistemlerine sahip olan hayvan türleri, tek odacıktan oluşan mideye sahip olan hayvanların sindiremedikleri maddeleri bile sindirebilirler.

SİNDİRİM SİSTEMİ FAALİYETLERİ

Sindirim sisteminin faaliyetleri iki çeşittir. Bunlar ‘Mekanik’ ve ‘Kimyasal’ sindirimdir.

Mekanik Sindirim

Besinler üzerindeki sindirim işleminin yalnızca fiziksel olarak yapılmasıdır. Mekanik sindirimde besinler yalnızca dil, diş, mide ve bağırsak hareketleriyle parçalanarak, mide ve bağırsaklarda salgılanan sular ile boza kıvamına getirilir.

Kimyasal Sindirim

Mekanik sindirim işleminin ardından parçalanan ve sulandırılan besinler, enzimlerin yardımıyla kimyasal değişime uğratılır ve yapı taşlarına parçalanır. Bu işleme Kimyasal sindirim dedir. Kimyasal sindirimde mutlaka tükürük, mide ve bağırsak öz suları, pankreas ve karaciğer salgıları ile su kullanılır.

SİNDİRİM SİSTEMİ ORGANLARI

Sindirim sistemi organları iki kısımdan oluşur. Bunlar ‘Üst sindirim bölümü’ ve ‘Alt sindirim bölümü’dür.

Üst Sindirim Bölümü

Üst sindirim bölümü; ağız, yutak, yemek borusu ve mideden oluşur.

Gıda ve sıvının vücuda alınması ağız boşluğu yoluyla sağlanır. Ağız boşluğunda tükürük bezleri, mukoza, dişler ve dil yer almaktadır.

Yutak ise ağız ve burnun hemen ardında yer almaktadır. Vücuda alınan gıdanın yemek borusunda geçmesini sağlar. Yutak ayrıca solunum sisteminde de yer almaktadır.

Yemek borusu gıdanın mideye geçişini sağlayan bölümdür. Gıdanın mideye geçişi peristaltizm yardımıyla gerçekleşir.

Üst sindirim kısmında son olarak mide yer almaktadır. Mide, anktrum, pilor ve pilorik sfinkteri kapsar. Yemek borusu ile ince bağırsağın ilk kısmı olan doudenum arasında yer alan mide, yüksek oranda asidik çerçeveye sahiptir ve peptidaz sindirim emzimlerini içerir.

Alt Sindirim Bölümü

Kalın bağırsak ve ince bağırsak bu bölümü oluşturur.

Mide ile kalın bağırsak arasında ince bağırsak yer almaktadır. İnce bağırsak üç kısımdan oluşmaktadır. Bu kısımlar; duodenum, jejunum ve ileum’dur. 5 yaşın üzerindeki insanların ince bağırsakları genellikle 5-6 cm uzunluğundadır. Ayrıca sindirim yüzeyini genişleten villuslar da ince bağırsaktadır ve villuslerin sayesinde emilim gerçekleşir.

Duodenum (onikiparmak bağırsağı) ince bağırsağın ilk kısmıdır ve mideyi jejunuma bağlar. Duodenum’un pH değeri 9 civarındadır. Bu kısımın ardından jejunum gelir. Jejunum boyu yetişkin isanlarda 2-8 metre arasında değişir ve pH seviyesi 7-8 civarındadır. İnce bağırsakta son olarak ileum yer alır ve yaklaşık olarak 4 metre gibi bir uzunluğa sahiptir. İlelum’un pH seviyesi ise 7-8 arasındadır.

Kalın bağırsakta posa içinde kalan son su, vitamin ve minareller emilir. Kalın bağırsağın iki kısmı vardır. Bu kısımlar ‘çekum’ ve ‘rekum’dur.
Çekum (kör bağırsak) kalın bağırsağın ilk kısmını oluşturur. Apandis çekumun bir uzatısıdır. Rekum ise kalın bağırsağın son kısmıdır. Bunun yanında çekumdan rekuma kadar olan kısıma kolon denir. Kolon kendi içerisinde dört kısıma ayrılır. Bunlar çıkan kolon, transvers kolon, inen kolon ve sigmoid kolondur.

Kalın bağırsak sindirime katılmaz çünkü sindirim işlemi besinlerin bağırsaktan kana geçmesi ile son bulur. Atıklar ise rektumun dış açıklığı olan anüs kısmından geçerek dışa atılır.

SİNDİRİME YARDIMCI OLAN ORGANLAR

Sindirim sistemi ve sindirim borusu ile ilgili başka organlar da bulunmaktadır. Bu organlar; karaciğer ve pankreastır.

Karaciğer sindirimde rol oynayan safrayı üretir. Öte yandan pankreas ise bikarbonat, tirpsin, kemotripsin, lipaz ve panktreatik amilaz gibi enzimler içeren sıvıyı ince bağırsağa salgılar ve bunun sonucunda bezler sindirimde yer almış olurlar.

BÜYÜK MOLEKÜLLÜ BESİN MADDELERİ

Karbonhidratlar glikoz, proteinler amino asit, yağlar ise yağ asidi ve gliserin şeklindeki küçük moleküller haline gelerek kana geçerler.

SİNDİRİM SİSTEMİ HASTALIKLARI

Sindirim sistemi hastalıkları ile ilgilenen tıbbi alan ‘Gastroeroloji’dir. Sindirim sistemi hakkında en fazla şikayet bulantı, kusma, dispepsi, ishal ve kabızlıktır. Son dönemlerde ise ülser ve reflü hastalıklarında artış görülmektedir.

Ülser, gastrit, siroz, spastik kolon, safra kesesi taşları ve iltihabı, kanamalar, hemoroit, tifo en sık rastlanan sindirim sistemi hastalıklarıdır.