Tahıl Gevreği Neden Kasede Üst Üste Kümelenmiş Halde Durur?

Kahvaltılarda ve açlık bastırmak için yediğiniz o tahıl gevreklerinin, üzerine süt döktüğünüzde neden sütün üzerinde kümelendiğini hiç merak ettiniz mi? Bu görüntüyü zaman zaman dalgın, zaman zaman da dikkat kesilerek görmüşsünüzdür. Gerçekten de üzerine süt dökülen tahıl gevrekleri bir öbek şeklinde birbirlerine tutunarak kasenin üst kısmında dururlar. Bilim adamları bunu “Tahıl gevreği etkisi” olarak adlandırıyor. Burada bir çekim gücünün etkili olduğu aşikardır. Bilim dünyası bu durumun açıklamasını yeni yeni yapıyor ve tahıl gevreği etkisini yer çekimi, kaldırma kuvveti,yüzey gerilimi ve sıvı ile katı maddeler arasındaki çekimle ilişkilendiriyor.

Tahıl gevreği ve sütün üzerinde yüzen mısır gevreği taneleri ise kaldırma kuvvetinin yarattığı etki yüzünden yer çekimine karşı koyuyor. Tek bir mısır gevreği de dahil olmak üzere bir cisim sütten daha az bir yoğunluğa sahipse ve ağırlığı sütten daha azsa sütün üzerinde kümelenerek kalır.

Bir diğer öge de yüzey gerilimidir. Sütün yani sıvının üstündeki ve altındaki moleküller arasında çekim kuvveti fazladır. Bu moleküller ve yüzeyin üzerindeki hava molekülleri arasında daha ez bir çekim kuvveti vardır. Bunun sonucunda yüzeyi kaplayan bir gerilim meydana gelir. Bu yüzey gerilimi böcek ve sineklerin de işine yarar. Gerilim sayesinde bu canlılar suyun ve genel olarak sıvıların üzerinde yürüyebilirler.

Mısır gevreğine geri dönecek olursak, bu gevrek parçası sütün üzerinde dururken yüzeyde bir çöküntü oluşmasına sebep olur. Her mısır gevreği tanesi süt üzerinde bir çukur oluşturur. İşte kahvaltılık gevrek taneleri, kasede kendini bekleyen sütün içine boşaltıldığında adeta mıknatıs parçaları gibi birbirini çeker. Süte boşaltılan her gevrekte çökme oranı artar ve bunlar birleşerek çukur oluşturur. Bu olaydan sonra mısır gevreği tanelerinin kümeden ayrılması zordur; zira taneciklerin yerçekimine direnemezler. Bu yüzden mısır gevreği tanecikleri birbirlerine tutunarak küme oluştururlar.

İçi boş olan kaselerin neden kasenin kenarına tutunduklarına gelince. Kabın kenarında olan sıvı, kabın ortalarında olan sıvıya göre farklı özellikler gösterir. Sıvının, kabın sert yüzeyiyle temas ettiği hilal biçimli alana menisküs adı verilir. İşte sıvı, katı madde tarafından itildiğinde hilal şeklini alarak kaba dolar yahut dibe doğru inerek kabın alt kısmının formunu alır.

Cam da su moleküllerini çeken bir özelliğe sahiptir. Süt de su içerir ve bu sebeple kase camsa onun duvarlarına doğru yanaşır. Kenarlarda bulunan mısır gevrekleri de üste doğru hareketlenerek kase kenarlarında halka meydana getirir.

İşte tahıl gevreklerinin neden üstte durduklarına dair hikayeleri böyle. Muhtemelen artık tahıl gevreğinizi afiyetle yerken neden sütün tam ortasında birbirlerine tutunduklarını bilecek ve gülümseyeceksiniz.