Travmatik olaylarla nasıl başa çıkarız?

Ölüm, doğal afetler, terör eylemleri, savaş gibi olayları travmatik olarak değerlendiriyoruz. Peki, travmatik olaylarla nasıl baş edilir?

 

Türk Psikologlar Derneği’nce hazırlanan “Travmatik Yaşam Olaylarının Psikososyal Etkileri ve Başetme Yolları” isimli makaleye göre, travmatik olayların en önemli özelliği yaşamımıza ya da fiziksel bütünlüğümüze yönelik bir tehdit içeriyor olmasıdır.

Gündelik yaşamımızda da stresle sık sık karşı karşıya geliriz. Ancak travmatik olaylarda stres, şiddetli ve üst düzey olarak hissedilir.

Makaleye göre, travmatik olaylara doğrudan, tanık olarak, olaydan haberdar olarak, olaya ilişkin ayrıntılara yineleyici ya da yoğun biçimde maruz kalınabilir.

Travmatik olaylar, “dünyanın genel olarak adil ve güvenli bir yer olduğuna; kötü olayların bizim başımıza gelmeyeceğine ve bir şekilde davranışlarımızla başımıza gelecekleri kontrol edebileceğimize inancımızı” sarsar.

 

Travma sonrası tepkiler nelerdir?

Travma sonrası strese karşı bedenimizin gösterdiği fizyolojik tepkiler herkes için ortaktır: Kan basıncının artması, kalp atışlarının hızlanması, terleme, solunumun hızlanması vb.

Stres hormonunun salgılanmasıyla birlikte ortaya çıkan bu tepkiler, yaşamımızı tehdit eden durumlarda, bizi tehdit kaynağıyla savaşmaya ya da ondan uzaklaşmaya/kaçmaya hazır hale getirerek bu durumla başa çıkmamıza yardımcı olur.

Yaşanan stres günlük yaşamımızda duygusal, bedensel, davranışsal ya da zihinsel belirtilerle kendini gösterir.

 

Travma sonrası: Neler iyi gelir?

Travma sonrasında toparlanmak için belirli bir süre geçmesi gerekir. Bu süre içinde duyguların iniş çıkışı çok normaldir.

Travmatik etkiyle başa çıkabilmek için öncelikle temel fizyolojik ve güvenlik ihtiyaçlarının karşılanması gerekir. Bunun için de aileniz, arkadaşlarınız ve diğer destek kaynaklarınızla bağlantıyı sürdürün. Travma sonrasında olabildiğince rutin hayatınıza, gündelik yaşam alışkanlıklarına dönmeye çalışın. Spor, egzersiz gibi fiziksel etkinlikleri arttırmaya çalışın.

 

Nelerden uzak durmalı?

Travma yaşayan bireylerin alkol ve madde kullanımından, hekim kontrolü dışında ilaç kullanımından uzak durması gerekir.

Sosyal ilişkilerden kaçmak ve duyguları ifade etmemek, olayla ilgili hiç konuşmamak, bir tek olayla ilgili konuşmak da uzak durulması gereken davranışlardır.

Eğer yaşadığınız sıkıntı giderek artıyorsa; işte, okulda zorlanıyorsanız, kendinize ve çevrenize zarar verici davranışlar içine giriyorsanız ya da aşırı hissizlik içindeyseniz bir uzmana başvurmanız gereklidir.