Türkiye’deki peynir çeşitleri nelerdir?

Kahvaltı sofralarının vazgeçilmezi peynirdir… Peki, Türkiye’deki peynir çeşitleri nelerdir? 

Kahvaltının olmazsa olmazı peynir, birçok yemekte de kullanılmaktadır. Dünya üzerinde en çok çeşidi olan yiyecekler arasında yer almaktadır. Peynir kelimesi modern Türkçe’ye, Farsça sütten yapılmış manasına gelen “panīr” kelimesinden geçmiştir.

Peynir, süt proteini kazeinin peynir mayası ve peynir kültürü ile pıhtılaştırılması ve bu lor pıhtıdan peynir suyunun ayrılmasıyla elde edilen fermente (mayalanma) bir süt ürünüdür. Peynir altı suyu ayrıldıktan sonra tuzlu peynirler için tuzlama aşamasına gelinmektedir. Tuzlama, peynirin yüzeyine kuru tuzlama şeklinde veya peyniri salamuraya daldırılarak yapılabilir. Peynir taze olarak tüketilebileceği gibi belirli bir süre bekletildikten sonra da tüketilebilir.

Peynir, kökeni oldukça eskiye dayanan bir yiyecektir. Peynir üretimine dair elde mevcut en eski arkeolojik bulgular MÖ 5000 yıllarına aittir. Polonya’da ortaya çıktığı düşünülür. Çıkış noktaları Orta Asya, Orta Doğu ya da Avrupa olarak tahmin edilmektedir. Yaygınlaşmasının Roma İmparatorluğu zamanlarında olduğu düşünülür.

İlk üretimi için ise tarih MÖ 8. binyıl (koyunun evcilleştirildiği tarih) ile 9. binyıla kadar değişir. İlk peynirin Orta Doğu insanları ve Orta Asya göçebe Türkleri tarafından yapıldığı düşünülmektedir. O zamanlar yiyecekleri saklayıcı özelliği nedeniyle hayvanın derisi ya da iç organları kullanılmaktaydı. Bu iç organlardan olan midede saklanan sütün buradaki enzimlerle mayalanması üzerine lor haline gelmesi peynirin ilk oluşumu hakkındaki teorilerden biridir.

Bir başka teori ise, peynir üreticiliğinin sütü tuzlamak ve basınç altında tutmak sonucu ortaya çıktığıdır. Hayvan midesinde bekletilen sütün değişimi üzerine de bu karışıma kasıtlı olarak maya eklenmiş olabilir.

Peynir üretimi ile ilgili ilk yazılı kaynak M.Ö. 2000’li yıllara, Mısır’daki mezar yazıtlarına dayanmaktadır. Antik zamanlarda yapılan peynirin ekşi ve tuzlu olduğu ve günümüz feta ve beyaz peynire benzediği tahmin edilmektedir. Avrupa’daki peynir üretiminde ise iklimden dolayı daha az tuz kullanımaktadır. Daha az tuzlu ortamda daha çeşitli faydalı mikrop ve enzim yetişebilmesinden dolayı bu peynirler farklı ve değişik tatlarda olurlar.

Günümüzde de peynir üretimi benzer şekildedir. Örneğin, tulum peyniri hayvan postu içinde yapılır. Kıl keçisi tulumlara basılan peynir, %75-80 nem oranına sahip mağaralarda iki-üç ay bekletildikten sonra tüketilir.

Ülkemiz peynir çeşidi açısından çok zengindir. Bol bol peynir tüketin!