Yaşayan fosil; atnalı yengeci!

Atnalı yengeçleri dünyanın en eski ve en büyüleyici canlıları arasında yer alıyor…

İlk fosil kayıtları 425 milyon yıl öncesine dayanan atnalı yengeci, günümüzde aynı şekli ile varlığını sürdüren önemli bir yaşayan fosil örneğidir. En genç at nalı yengeci fosilinin bile dinozorlardan en az 100 milyon yıl öncesine ait olduğu tespit edildi.

O tarihten bu yana, dünyada kara ve denizlerde birçok canlı türü yok olmasına rağmen atnalı yengeçleri bugün hala hayatta.

Kumsalda rahat yürümesini sağlayan ve bir dümen gibi hareket eden kuyruğu, son derece kompleks birleşik yapıdaki iki gözü ve tüm diğer özel yapıları ile günümüzden 425 milyon yıl önce, bugünkü şekliyle varlığını sürdürmüştür.

Atnalı yengeci (Limulus polyphemus) bir deniz kabuklusu olmasına rağmen ,aslında bir örümcek türüdür. Atnalı yengeçler en sık Meksika Körfezinde ve Kuzey Amerika , Kuzey Atlantik kıyıları boyunca görülür.

Bu canlılar çok ilginç özelliklere sahiplerdir . Örneğin aşırı sıcaklığı ve tuzluluk oranını tolere edebilen bu özel canlılar yemek yemeden bir sene yaşayabilirler.

Diğer önemli bir özelliği ise kanının mavi renkte olmasıdır. Bunun sebebi , insan kanındaki oksijeni bağlayıcı demirli pigment hemoglobin yerine, bakırlı bir pigment olan hemokyanin bulunmasıdır.

Günümüzde atnalı yengecinin mavi, bakır bazlı kanından çıkan bir öz, ilaçların saflığını test etmek için kullanılmaktadır. Ayrıca atnalı yengecinin kabuğundaki bazı maddeler bir süreden beri kanın pıhtılaşmasını hızlandıran ilaçların ve ameliyat dikiş ipliklerinin yapımında da kullanılmaktadır.

Bu ilginç yaratığın faydaları bununla da bitmiyor. Kanındaki öz sayesinde kanserli hücrelerin teşhis edilmesi ve tedavi yöntemlerinin geliştirilmesinde önemli rol oynamaktadır.

Maalesef bu çok özel canlılar bilinçsiz avlanma nedeni ile nesli tükenmekte olan canlılar arasında yer alıyor. Doğal ortamda bıraktığı yumurtaların sadece %20 – %30 u yetişkinliğe ererken; Çin’de kurulan atnalı yengeci üretim tesislerinde bu oran %90 a kadar çıkmaktadır.

Her yıl binlerce yetişkin atnalı yengecini doğal ortama bırakan bilim adamları, aynı zamanda bu canlı üzerinde tıbbi alandaki faydalarını da araştırmaktadır.

 

 
Bilgi oyunumuz Evreka yayında!