Yeşilay nedir?

Ülkemizde 1-7 Mart arası Yeşilay Haftası olarak kutlanmaktadır. Peki, Yeşilay nedir?

Yeşilay, sigara, alkollü içki ve diğer uyuşturucu gibi alışkanlıklar ile mücadele eden ve bütün zararlı alışkanlıklardan halkın ve özellikle gençlerin korunması için yaptığı çalışmalarla kamuya hizmet veren bir kurumdur. “Kamuya Yararlı Cemiyetler” arasında yer alır.

Kamuya Yararlı Cemiyetler, çalışmaları ülke çapında faydalı olan, ülke ve toplum menfaatine hizmet eden cemiyetlerdir. Yeşilay, 19 Eylül 1934 tarihinde toplanan Bakanlar Kurulu tarafından aynı tarih ve 2-1288 sayılı alınan karar ile kamuya yararlı cemiyetler arasına alınmıştır. Aynı zamanda Yeşilay, gönüllü bir halk kuruluşu ve genel yapısı ile dokümantasyon ve arşiv merkezidir. Dokümantasyon; kendi konularında belge, bilgi ve haber toplama ve değerlendirme işlemleridir. Arşiv ise; bu belge ve haberlerin değerlendirilmeleri ile birlikte tasnif (bölümlerine ayırarak düzenleme) edilerek saklandığı yer demektir. İşte bu işlemle elde edilen bilgileri, hazırladığı dokümanlarla (bülten, broşür, kitap, kaset, bildiri, afiş, yazılı başvuru, rapor vb. gibi) kamuya, ilgili makam ve kuruluşlara sunar. Bununla insanlara ve yetkili özel ve resmi kuruluşlara gerekli olan önlemlerin alınması için uyarı ve önerilerde bulunur.

Yeşilay’ın sembolü, iki ucu sağa bakan yeşil bir hilaldir. Yeşilay sembolündeki hilal, ülkemizin bağımsızlığını temsil eden Türk Bayrağı’ndan alınmıştır. Hilaldeki yeşil renk, huzur ve mutluluğu temsil etmektedir.

Yeşilay nasıl kuruldu?

Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra ülkemizde içki ve uyuşturucu madde alışkanlığı hızla artmıştır. Bu artış nedeniyle 1919 yılında Şeyhülislam İbrahim Efendi, Doktor Mazhar Osman ve arkadaşları önceleri gizli olarak “Alkol ve Uyuşturucu Maddelerle Mücadele” teşkilatını kurdular. Daha sonra bu kurucular, merkezi İstanbul olmak üzere 5 Mart 1920’de “Hilal-i Ahdar” adıyla cemiyeti resmen kurdular. Cemiyetin adı bir süre sonra Yeşil Hilal, son bir değişiklikle de Yeşilay oldu.

1934 yılında Bakanlar Kurulu kararıyla Kamuya Yararlı Cemiyetler arasına katıldı. 1946’da Milli Eğitim Bakanlığı okullara bir genelge göndererek toplumla ilgili çalışmalar arasında Yeşilay Kolunun bulunmasını zorunlu hale getirdi.

Yeşilay Cemiyeti’nin amacı içki, uyuşturucu madde ve sigara tüketimini, devlet organlarıyla da işbirliği yaparak en aza indirmektir. Bu gayeyi gerçekleştirebilmek için, konferanslar, radyo-televizyon konuşmaları, geziler, sergiler, kurs ve seminerler düzenler. Alkol ve uyuşturucu bağımlılarınıntedavisinde yardımcı olur. Kendi konularında bölgesel çalışmalar yapmak üzere şubeler açar. Bu çalışmalarında özellikle ülkemizin geleceği olan gençlerimizin uyarılması, korunması konusunu ön planda tutar.

Yeşilay Cemiyeti‘nin çalışmaları sonucunda, Uyuşturucu karışımlı ilaçlar konusunda yeşil ve kırmızı reçete uygulaması getirildi. Trafikte alkollü araç kullanımını önleyici tedbirler artırıldı.

Yeşilay Cemiyeti, kapalı yerlerde, nakil araçlarında sigara içimini ve sigara reklamlarının yasaklayacak kanunun çıkarılması, trafikte alkole kesin yasak getirilmesi, ithal içki ve sigaraya yasak getirilmesi, ülkede alkol ve sigara kullanımını azaltıcı kanuni ve eğitimle ilgili tedbirler alınması, uyuşturucu kültürünün önlenmesi için radyo ve televizyonlara ve Milli Eğitime mecburi tedbirlerin getirilmesi, kamu yararına çalışan Yeşilaya yeterli devlet desteğinin sağlanması için çalışmalarını sürdürmektedir.

Yeşilayın Genel Merkezi İstanbul’dadır. Ülke çapında ise 20 şubesi ve 16 temsilciliği vardır. 1924’ten bu yana sürekli olarak Yeşilay adında aylık bir dergi çıkarmaktadır.

1953 yılından itibaren yılın 1-7 Mart günleri arası Yeşilay Haftası olarak değerlendirilip, alkolizm ve uyuşturucuların zararları bütün yayın organlarıyla halka anlatılmaktadır. Yeşilay, her yıl 200 civarında konferans ve seminer düzenlemekte ve 500 bin civarında doküman dağıtımı yapmaktadır. Cemiyetin bütün bu çalışmaları, bağışlar, üye aidatları ve Genel Merkez İşhanının gelirleriyle yürütülmektedir.