Yıldız kayması nasıl olur?

Yıldız kayması nasıl olur? Yıldız kayarken neden dilek tutulur?..

Gecelerimizi aydınlatan yıldızlar, büyüklü küçüklü ve farklı renklerde olabilirler. Açık bir havada gökyüzüne baktığımızda yüzlerce yıldız görebiliriz. Bazı yıldızlar ise, parlak bir çizgi çizerek kayarlar. Bazen yer değiştirirler, bazen ise sönerler.

Geçmiş dönemlerden beri, bir batıl inanç olarak yıldız kayması sırasında dilek tutulur. Bunun nedeni, kayan yıldızın söndüğü ve dolayısıyla öldüğü, ölmeden önce de dilek dileyenin isteğini yerine getireceği inanışıdır.

Halk arasında “yıldız kayması” olarak adlandırılan bu gök olayı, yıldızlarla değil meteorlarla ilgilidir. Yıldızlar, dünyadan milyarlarca kilometre ötede bulunan uzak güneşlerdir. Bizim güneş sistemimiz içinde yer almazlar. Ancak, Güneş sistemimiz içinde yer alan ve gezegenlerin çekim kuvvetleri arasında gezinen sayısız göktaşı yani meteor vardır.

Güneş sistemi içinde yer alan meteorlar, Dünya’nın yakınından geçerken çekim alanına girerler ve hızlı bir şekilde atmosfere dalarlar. Sürtünmenin etkisiyle ısınırlar, yanarlar ve arkalarında parlak bir iz bırakırlar. Yıldızın kayarken arkasında bıraktığını düşündüğümüz parlak çizgi, aslında meteorların bıraktığı izdir. Meteorlar, düşüşün son anında görülen bu parlamayla birlikte yok olurlar. Bu olay, Dünya’nın dışında, uzayda ya da yıldızların olduğu mesafede değil, tamamen Atmosfer içerisinde 80-100 kilometrelik yüksekliklerde gerçekleşmektedir.

Her yıl, toplamı yaklaşık 15 bin ton olan 200 bin kadar göktaşının Dünya’ya düştüğü kabul ediliyor. Buradan hareketle, yerin kütlesinin 4,5 milyar yıllık süre boyunca göktaşları sonucunda oldukça arttığı düşünülüyor. Dünya’ya düşen meteorlar incelendiğinde, içlerinde dünyada var olmayan yeni bir elemente rastlanmamıştır.

Atmosfere girdikten sonra yanan ve yok olan göktaşlarına “meteor” adı verilirken, bunlar arasından yere ulaşmayı başaranlara “meteorit” deniliyor. Dünya’nın büyük bir çoğunluğu okyanus olduğu için, yere ulaşabilen meteoritler, karadan çok suya veya çöllere düşüyor. Yani insanların yaşadığı, yerleşim bölgelerine düşmesi çok düşük bir ihtimal. Ancak karaya düşen meteoritler de vardır. Dünya üzerinde meteoritlerin neden olduğu izler ve çukurlar bulunmaktadır. Bugüne kadar dünyada toplam 20 civarında insan meteorit nedeniyle yaralanmıştır.

Türkiye’de rastlanan en büyük göktaşı 25 kilogram ağırlığındadır ve Domaniç Yaylası’nda bulunmuştur. Dünyada bilinen en büyük göktaşı ise Afrika’da Grootfentein’de bulunan 80 ton ağırlığındaki göktaşıdır.